Tài liệu gồm 17 trang hướng dẫn sử dụng phương pháp tăng giảm khối lượng giải bài tập trắc nghiệm Hóa học, giúp học sinh học tốt chương trình Hóa học lớp 10 – 11 – 12 và ôn thi Trung học Phổ thông Quốc gia môn Hóa học.
- Khái quát nội dung tài liệu phương pháp tăng giảm khối lượng giải bài tập trắc nghiệm Hóa học*:
- 1. Nội dung phương pháp**
– Mọi sự biến đổi hóa học (được mô tả bằng phương trình phản ứng) đều có liên quan đến sự tăng hoặc giảm khối lượng của các chất.
– Dựa vào sự tăng hoặc giảm khối lượng khi chuyển 1 mol chất X thành 1 hoặc nhiều mol chất Y (có thể qua các giai đoạn trung gian) ta dễ dàng tính được số mol của các chất và ngược lại, từ số mol hoặc quan hệ về số mol của 1 các chất mà ta sẽ biết được sự tăng hay giảm khối lượng của các chất X, Y.
– Mấu chốt của phương pháp là:
+ Xác định đúng mối liên hệ tỉ lệ mỗi giữa các chất đã biết (chất X) với chất cần xác định (chất Y) (có thể không cần thiết phải viết phương trình phản ứng, mà chỉ cần lập sơ đồ chuyển hóa giữa 2 chất này, nhưng phải dựa vào định luật bảo toàn nguyên tố để xác định tỉ lệ mỗi giữa chúng).
+ Xem xét khi chuyển từ chất X thành Y (hoặc ngược lại) thì khối lượng tăng lên hay giảm đi theo tỉ lệ phản ứng và theo đề cho.
+ Sau cùng, dựa vào quy tắc tam suất, lập phương trình toán học để giải.
- 2. Các dạng bài toán thường gặp**
- Bài toán 1**: Bài toán kim loại + axit (hoặc hợp chất có nhóm OH linh động) → muối + H2.
- Bài toán 2**: Bài toán nhiệt luyện.
- Bài toán 3**: Bài toán kim loại + dung dịch muối: nA + mBn+ → nAm+ + mB↓.
- Bài toán 4**: Bài toán chuyển hóa muối này thành muối khác.
- Bài toán 5**: Bài toán chuyển oxit thành muối.
- Bài toán 6**: Bài toán phản ứng este hóa.
- Bài toán 7**: Bài toán phản ứng trung hòa: -OH (axit, phenol) + kiềm.
- 3. Đánh giá phương pháp tăng giảm khối lượng**
+ Phương pháp tăng giảm khối lượng cho phép giải nhanh được nhiều bài toán khi biết quan hệ về khối lượng và tỉ lệ mỗi của các chất trước và sau phản ứng.
+ Đặc biệt, khi chưa biết rõ phản ứng xảy ra là hoàn toàn hay không hoàn toàn thì việc sử dụng phương pháp này càng giúp đơn giản hóa bài toán hơn.
+ Các bài toán giải bằng phương pháp tăng giảm khối lượng đều có thể giải được theo phương pháp bảo toàn khối lượng, vì vậy có thể nói phương pháp tăng giảm khối lượng và bảo toàn khối lượng là 2 anh em sinh đôi. Tuy nhiên, tùy từng bài tập mà phương pháp này hay phương pháp kia sẽ là ưu việt hơn.
+ Phương pháp tăng giảm khối lượng thường được sử dụng trong các bài toán hỗn hợp nhiều chất.
- 4. Các bước giải**
+ Xác định đúng một quan hệ tỷ lệ mỗi giữa chất cần tìm và chất đã biết (nhờ vận dụng ĐLBTNL).
+ Lập sơ đồ chuyển hoá của 2 chất này.
+ Xem xét sự tăng hoặc giảm của ∆M và ∆m theo phương trình phản ứng và theo dữ kiện bài toán.
+ Lập phương trình toán học để giải.