ONTHITHPT.com giới thiệu đến bạn đọc tài liệu lý thuyết trọng tâm và các dạng bài tập trắc nghiệm truyền tin qua xináp trong chương trình Sinh học lớp 11.
- Mục tiêu:**
Kiến thức:
+ Trình bày được khái niệm và đặc điểm cấu tạo của xináp.
+ Giải thích được quá trình truyền tin qua xináp.
Kĩ năng:
+ Đọc và xử lí thông tin trong sách giáo khoa, phân tích hình để tìm hiểu khái niệm và đặc điểm cấu tạo của xináp.
+ Phân tích các giai đoạn để giải thích được quá trình truyền tin qua xináp.
- I. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM**
- 1. Khái niệm xináp.**
Xináp là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh với tế bào thần kinh, giữa tế bào thần kinh với loại tế bào khác (tế bào cơ, tế bào tuyến,…). Phân loại: + Dựa vào loại tế bào tiếp xúc có 3 loại: xináp thần kinh – thần kinh, xináp thần kinh – cơ, xináp thần kinh – tuyến. + Dựa vào nhân tố dẫn truyền xung thần kinh qua xináp có: xináp hóa học, xináp điện. Hình 1. Các kiểu Xináp.
- 2. Cấu tạo của xináp (xináp hóa học).**
Chuỳ xináp: chứa ti thể, các bóng chứa chất trung gian hóa học (ví dụ: axêtincôlin, norađrênalin). Màng trước xináp. Khe xináp: khoảng trống tiếp giáp giữa 2 tế bào. Màng sau xináp: có thụ thể nhận chất trung gian hóa học, có enzim phân huỷ chất trung gian hóa học. Hình 2. Sơ đồ cấu tạo xináp hóa học.
- 3. Quá trình truyền tin qua xináp.**
Quá trình truyền tin qua xináp gồm các giai đoạn sau: Xung thần kinh đến chùy xináp và làm Ca+ từ ngoài đi vào trong chùy xináp. Ca+ làm cho các bóng chứa chất trung gian hóa học (axêtincôlin) gắn vào màng trước và vỡ ra. Chất trung gian hóa học đi qua khe xináp đến màng sau. Chất trung gian hóa học gắn vào thụ thể ở màng sau xináp làm xuất hiện hiệu điện thế hoạt động ở màng sau. Điện thế hoạt động (xung thần kinh) hình thành lan truyền đi tiếp. Sau khi xung thần kinh hình thành ở màng sau và lan truyền đi tiếp, thì enzim axêtincôlinesteraza có ở màng sau sẽ phân hủy axêtincôlin thành axêtat và côlin. Hai chất này quay trở lại màng trước, đi vào chùy xináp và được tái tổng hợp lại thành axêtincôlin chứa trong các bóng xináp. Hình 3. Quá trình truyền tin qua xináp SƠ ĐỒ HỆ THỐNG HÓA.
- II. CÁC DẠNG BÀI TẬP**