ONTHITHPT.com giới thiệu đến bạn đọc tài liệu lý thuyết trọng tâm và các dạng bài tập trắc nghiệm tế bào nhân sơ trong chương trình Sinh học lớp 10.
- Mục tiêu:**
Kiến thức:
+ Nêu được nội dung chính của học thuyết tế bào.
+ Trình bày được đặc điểm chung của tế bào nhân sơ.
+ Giải thích được lợi ích của kích thước nhỏ bé của tế bào nhân sơ.
+ Mô tả được cấu trúc chung của tế bào nhân sơ.
+ Trình bày được cấu trúc và chức năng của các bộ phận cấu tạo nên tế bào vi khuẩn.
Kĩ năng:
+ Rèn luyện được kĩ năng tư duy: phân tích hình, so sánh; rèn kĩ năng đọc sách, xử lí thông tin.
- I. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM**
- Nội dung cơ bản học thuyết tế bào:**
Tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của mọi cơ thể sống. Mọi sinh vật đều được cấu tạo từ một hay nhiều tế bào. Các quá trình chuyển hóa đều diễn ra trong tế bào. Các tế bào chỉ được sinh ra từ tế bào trước đó.
- 1. Đặc điểm chung của tế bào nhân sơ.**
1.1. Cấu tạo Chưa có nhân hoàn chỉnh (nhân chưa có màng nhân bao bọc) → nhân sơ. Tế bào chất chưa có hệ thống nội màng, không có các bào quan có màng bao bọc (chỉ có chứa ribôxôm). 1.2. Kích thước Khoảng 1 – 5 μm, bằng khoảng 1/10 tế bào nhân thực. Kích thước nhỏ giúp trao đổi chất với môi trường sống nhanh → sinh trưởng, sinh sản nhanh (thời gian sinh sản ngắn). Hình 7.1 Cấu tạo điển hình của 1 trực khuẩn.
- 2. Cấu tạo tế bào nhân sơ.**
2.1. Thành tế bào, màng sinh chất, lông và roi Thành tế bào (peptiđôglican = cacbohiđrat và prôtêin) quy định hình dạng tế bào. Dựa vào cấu trúc và thành phần hoá học của thành tế bào, vi khuẩn chia làm 2 loại là vi khuẩn Gram dương (G +) và Gram âm (G −). Hình 7.2 Cấu trúc thành tế bào của vi khuẩn Một số loại vi khuẩn còn có thêm 1 lớp vỏ nhày (vi khuẩn gây bệnh ở người). Màng sinh chất gồm 2 lớp phôtpholipit và prôtêin. Một số có thêm roi (tiên mao) để di chuyển, lông (nhung mao) để bám vào vật chủ. 2.2. Tế bào chất Gồm bào tương, ribôxôm và hạt dự trữ. 2.3. Vùng nhân Chỉ chứa 1 phân tử ADN dạng vòng. 1 số vi khuẩn có thêm phân tử ADN nhỏ dạng vòng là plasmit. Hình 7.3 Vùng nhân sơ và plasmit của tế bào nhân sơ SƠ ĐỒ HỆ THỐNG HÓA.
- II. CÁC DẠNG BÀI TẬP**