Tài liệu gồm 10 trang, được biên soạn bởi tác giả Đào Xuân An (giáo viên chuyên luyện thi môn Hoá học), hướng dẫn học chuyên đề chất béo nâng cao Hóa học 12.
- I. CƠ SỞ LÍ THUYẾT**
1. Phản ứng xà phòng hóa Công thức chung của chất béo (RCOO)3C3H5 Phương trình hóa học (RCOO)3C3H5 + 3NaOH → 3RCOONa + C3H5(OH)3 nx = nglixerol nNaOH = nRCOONa = 3nchất béo = 3nglixerol mX = mC + mH + mO (mà mà nO = 2nNaOH = 6nx) (1).
\* Nhận xét: Dạng bài tập này thường áp dụng định luật bảo toàn khối lượng để giải. mchất béo + mNaOH = mmuối + mglixerol. (2) Ví dụ 1: Xà phòng hoá hoàn toàn 17,24 gam chất béo cần vừa đủ 0,06 mol NaOH. Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được khối lượng xà phòng là A. 16,68 gam. B. 18,38 gam. C. 18,24 gam. D. 17,80 gam. Hướng dẫn Phương trình hóa học (RCOO)3C3H5 + 3NaOH → 3RCOONa + C3H5(OH)3 0,06 0,02 mol Theo ĐLBTKL: mmuối = mchất béo + mNaOH – mglixerol = 17,24 + 0,06.40 – 0,02.92 = 18,8 gam → Đáp án: D.
2. Phản ứng đốt cháy Chất béo no có công thức chung: → (nCO2 – nH2O) = (kx -1)nx (3) với kx là số liên kết π của X \* Nhận xét: Dạng bài tập này áp dụng ĐLBT nguyên tố O 6nchất béo + 2nO2 = 2nCO2 + nH2O (4) Ví dụ 2: Hỗn hợp X gồm 2 triglixerit no. Đốt cháy hoàn toàn m gam X cần V lit oxi (đktc) thu được 34,272 lit CO2 (đktc) và 26,46 gam H2O. Giá trị của V là A. 48,720. B. 49,392. C. 49,840. D. 47,152. Hướng dẫn nCO2 = 1,53 mol; nH2O = 1,47 mol Gọi công thức chung của X là CaHbO6: x mol Dựa vào Định luật bảo toàn nguyên tố oxi CaHbO6 + O2 → CO2 + H2O → nX = (nCO2 – nH2O)/2 = 0,03 mol Theo ĐLBT nguyên tố Oxi → 6nX + 2nO2 = 2nCO2 + nH2O → nO2 = (2.1,53 + 1,47 – 6.0,03)/2 = 2,175 → VO2 = 2,175.22,4 = 48,72 lít → Đáp án: A .
3. Phản ứng hidro hóa Chất béo không no + H2 (Ni, to) → chất béo no nBr2(nH2)= số πC-C. nx (5) số πC-C = kx – 3 Ví dụ 3: Cho 0,1 mol triolein tác dụng hết với 0,16 mol H2 (Ni, t0) thu được hỗn hợp các chất hữu cơ X. X tác dụng tối đa với a mol Br2. Giá trị của a là A. 0,34 B. 0,14. C. 0,04. D. 0,24. Hướng dẫn Phương trình hóa học (C17H33COO)3C3H5 + 3H2 → (C17H35COO)3C3H5 → số mol H2 cần thiết để phản ứng hoàn toàn với chất béo là 0,3 mol Theo giả thuyết: nH2 + nBr2 = 0,3 mol → nBr2 = 0,3 – 0,16 = 0,14 mol → Đáp án: B.
- II. BÀI TẬP VẬN DỤNG**