2.1. Tìm hiểu chung
a. Tác giả Nguyễn Đình Thi
- Là một trong những nhà thơ đa tài, hoạt động trên nhiều lĩnh vực nghệ thuật và đều có sự đóng góp đáng kể.
- Thơ ông có bản sắc và giọng điệu riêng, có nhiều tìm tòi theo xu hướng sáng tạo.
- Cảm xúc đậm nét nhất là về đất nước.
b. Tác phẩm
- Hoàn cảnh sáng tác:
- Hoàn thành 1955, đưa in trong tập “Người chiến sĩ”.
- Bố cục: 2 phần.
- Chủ đề :
- Cảm nghĩ của tác giả về hai mùa thu (mùa thu Hà Nội và mùa thu ở chiến khu Việt Bắc). Đồng thời ca ngợi nhân dân ta, đất nước ta anh hùng.
2.2. Đọc - hiểu văn bản
a. Mùa thu Hà Nội trong hoài niệm
- Sáng mùa thu trong thiên nhiên trong lành của núi rừng Việt Bắc ⇒ tác giả nhớ về mùa thu của Hà Nội năm xưa.
- Một mùa thu đẹp, đặc trưng nhưng cũng rất buồn.
- Những con người ra đi dứt khoát nhưng cũng đầy lưu luyến.
b. Mùa thu hiện tại ở chiến khu Việt Bắc
- Những thay đổi:
- Tâm trạng con người: hào hứng, sôi nổi khi đứng giữa đất trời tự do.
- Những hình ảnh, tính từ, điệp từ: khẳng định chủ quyền, sự trù phú, giàu có của đất nước.
- Sự suy tư, và tự hào về truyền thống anh hùng bất khuất của dân tộc.
c. Những suy tư và cảm nhận về đất nước
- Đau thương, căm hờn quyết tâm đứng lên chiến đấu:
- Những hình ảnh tương phản ⇒ sự đau thương của đất nước trong chiến tranh.
- Những từ ngữ diễn tả tâm trạng ⇒ sự hài hoà giữa cái chung – riêng, tình yêu lứa đôi – tình yêu đất nước.
- Kẻ thù huỷ hoại tất cả đời sống tinh thần cũng như vật chất.
- Những con người hiền lành biến tình yêu nước nồng nàn thành sự cháy bỏng căm hờn và kiên quyết chiến đấu giành quyền sống chính đáng.
- Đất nước anh dũng, kiên cường:
- Biện pháp đối lập ⇒ sự tàn bạo của giặc và tấm lòng yêu nước của dân ta.
- Sự thay đổi về cảnh vật ⇒ vừa chiến đấu vừa xây dựng.
- Sự thay đổi con người ⇒ giản dị mà bất khuất, kiên cường, quật khởi.
- Con người VN đã đứng đúng tư thế hào hùng rũ bỏ vết nhơ nô lệ.
-
Tổng kết
- Đây là bài thơ hay nhất của đời thơ NĐT.
- Bài thơ tiêu biểu cho cái nhìn của ông về đất nước: mang vẻ đẹp trong sự đau thương.
