2.1.1. Khái niệm điều hòa hoạt động của gen

– Điều hòa hoạt động của gen là điều hòa lượng sản phẩm của gen được tạo ra

2.1.2. Các cấp độ điều hoà hoạt động của gen

– Ở SV nhân thực: cấp ADN, cấp phiên mã, cấp dịch mã, cấp sau dịch mã

– Ở SV nhân sơ: chủ yếu ở cấp phiên mã

2.2.1. Mô hình cấu trúc operon Lac

– Khái niệm Operon

+ Operon là một cụm gen cấu trúc có chung cơ chế điều hòa

– Cấu trúc của 1 operon gồm:

+ Nhóm gen cấu trúc (Z, Y, A): Quy định tổng hợp enzim tham gia vào các phản ứng phan giải đường lactôzơ

+ Vùng vận hành (O): Là vị trí tương tác với chất prôtêin ức chế ngăn cản phiên mã

+ Vùng khởi động (P): Là nơi mà ARN polimeraza bám vào và khởi đầu phiên mã

+ Ngoài ra R: Là gen điều hoà (không nằm trong thành phần của opêron) điều hoà hoạt động các gen của opêron

2.2.2. Sự điều hoà hoạt động của operon lac

– Môi trường không lactôzơ

+ Prôtêin ức chế bám vào vùng vận hành → gen cấu trúc không hoạt động phiên mã

+ Hình ảnh minh hoạ:

– Môi trường có lactôzơ

+ Prôtêin ức chế liên kết với phân tử lactôzơ → biến đổi cấu hình không gian → không liên kết được với vùng vận hành → nhóm gen cấu trúc hoạt động phiên mã và dịch mã → pr phân giải đường lactôzơ → hết lactôzơ, prôtêin ức chế liên kết vời vùng vận hành, phiên mã bị dừng

+ Hình ảnh minh hoạ: