1.1. Chuẩn bị
a. Dụng cụ
Kim mổ hay kim mũi mác, kéo nhỏ, panh, dao mổ hoặc dao lam, lam kinh, lamen, ống nhỏ giọt, giấy thấm, đĩa Petri, đèn cồn hoặc bếp điện.
b. Hoá chất
Nước cất, dung dịch cố định các kì của nguyên phân, thuốc nhuộm acetocarmine 2% glacial acetic acid 45%, dung dịch nhược trương KCI0,56 M.
Lưu ý: Dung dịch cố định các kì của nguyên phân được pha theo tỉ lệ 3 thể tích ethanol: 1 thể tích acetic acid (75 mL ethanol: 25 mL glacial acetic acid).
c. Mẫu vật
Rễ cây (hành tây, hành ta, tỏi, lay ơn, khoai môn).
Châu chấu lúa (Oxya chinensis): con đực (H.18.1).
Hình 18.1. Châu chấu lúa (Oxya chinensis) (Con đực nhỏ phía trên, con cái lớn phía dưới)
Tuỳ điều kiện, có thể chọn mẫu vật khác dễ kiếm, dễ làm, dễ quan sát NST như hoa hành…
1.2. Cách tiến hành thí nghiệm
a. Thực hành: làm và quan sát tiêu bản quá trình nguyên phân của tế bào
Bước 1: Cố định mẫu
– Cắt các đầu rễ hành (khoảng 5 mm từ đầu rễ).
– Ngâm đầu rễ hành trong dung dịch cố định camnoy ít nhất 24 giờ.
Bước 2: Nhuộm mẫu vật
– Dùng panh gấp đầu rễ hành sang ống nghiệm đựng thuốc nhuộm acetocarmine 2%. Đun nóng nhẹ (không đun sôi) ống nghiệm chứa rễ hành cùng thuốc nhuộm khoảng 5-8 phút
Bước 3: Làm tiêu bản
– Dùng panh gấp một đầu rễ hành đặt lên giữa làm kính.
– Dùng dao mổ hoặc dao lam cắt lấy một phần rễ (ở vị trí cách đầu chóp rễ khoảng 3mm – vị trí có nhiều tế bào phân chia).
– Nhỏ một giọt nước cất lên đầu rễ rồi đây lamen.
-.Đặt làm kính lên lớp giấy thấm, đặt vài tờ giấy thấm lên trên lamen.
– Một tay giữ một cạnh của lamen, tay kia dùng đầu bút chì hoặc chuỗi gỗ của kim mồ gõ nhẹ rồi ép nhẹ lên lamen để dàn mỏng tế bào.
Bước 4: Quan sát tiêu bản
– Đặt lam kính lên kính hiển vi và quan sát tiêu bản, ở vật kính 10x đề tìm vùng rễ có nhiều tế bào đang phân chia.
– Quan sát tiêu bản ở vật kính 40x để nhận dạng tế bào tại các kì khác nhau của nguyên phân.
– Quan sát, nhận biết và về các kì của nguyên phân vào với
Tiến hành làm và quan sát tiêu bản quá trình nguyên phân của tế bào vảy hành trên kính hiển vi
b. Thực hành: làm và quan sát tiêu bản quá trình giảm phân của tế bào
Bước 1: Mổ châu chấu Cắt bỏ cánh, mổ bụng từ phía lưng.
– Dùng kim mỗ/panh gặp các ống sinh tinh (các ống trắng đục) sang đĩa Petri chứa dung dịch nhược trương Kế.
– Loại bỏ các phần mở màu vàng bám xung quanh các ống sinh tinh.
Bước 2: Cố định mẫu
– Chuyển các ống sinh tinh vào ống nghiệm hoặc lọ đựng dung dịch cố định camoy và ngâm trong khoảng 24 giờ.
Bước 3: Làm tiêu bản
– Dùng panh gặp một đoạn ống sinh tinh từ dung dịch cố định, đặt lên giữa làm kính
– Nhỏ lên đó một giọt thuốc nhuộm acetocarmine 2% và một giọt glacial acetic acid để làm mềm môi rồi đây lamen.
– Đặt làm kinh lên lớp giấy thấm, đặt vài tờ giấy thấm lên trên lamen.
– Một tay giữ một cạnh của lamen, tay kia dùng đầu bút chì hoặc chuỗi gỗ của kim mỗ gỗ nhẹ rồi ép nhẹ lên lamen để dàn mỏng tế bào.
Bước 4: Quan sát tiêu bản Quan sát tiêu bản (cách quan sát tương tự như nguyên phân). Nhận biết và về các kì của giảm phân vào vớ.
Tiến hành làm và quan sát tiêu bản quá trình giảm phân của tế bào châu chấu trên kính hiển vi
1.3. Thu hoạch
Học sinh viết báo cáo thực hành theo các nội dung sau:
|
BÁO CÁO THỰC HÀNH 1. Mục đích 2. Cách tiến hành 3. Kết quả a) Báo cáo kết quả làm và quan sát tiêu bản quá trình nguyên phần. b) Báo cáo kết quả làm và quan sát tiêu bản quá trình giảm phân. 4. Giải thích và kết luận 5. Trả lời câu hỏi: a) Mục đích của bước nhuộm mẫu vật trong quy trình làm tiêu bản quá trình nguyên phân và giảm phân của tế bào là gì? b) Giải thích vì sao ở bước nhuộm mẫu vật trong quy trình làm tiêu bản quá trình nguyên phân của tế bào lại cần phải đun nóng nhẹ ống nghiệm chứa rễ hành cùng thuốc nhuộm mà không được đun sôi? c) Vì sao trong quy trình làm tiêu bản quá trình giảm phân của tế bào cần phải ngâm ống sinh tinh của châu chấu trong dung dịch nhược trương KCI và loại bỏ các phần mỡ bám xung quanh các ống sinh tinh? |
|---|