Sinh học 10 Chân trời sáng tạo Bài 7: TH: Xác định một số thành phần hoá học của tế bào

Dụng cụ: Ông nghiệm, đèn cồn, ống nhỏ giọt, cốc thuỷ tinh, máy sấy, kéo, cân điện tử, cối sứ, chày sử, giấy lọc.

Hoá chất: Dung dịch Benedict, Lugol, CuSO 1%, NaOH 10%, Sudan III, AgNO₃, BaCl₂, magnesium ammonium (Mg(NH)₄)₂ ammonium oxalate ((NH₄)₂C₂O₄), picric acid bão hoà (C₆H₂(NO₂)₃OH), nước cất, rượu trắng.

Mẫu vật: Củ khoai tây, trứng gà, các loại quả chín (nho, chuối,..), hạt lạc (đậu phộng), lá cây còn tươi.

Chú ý

1. Có thể thay dung dich Benedict bằng dung dịch Fehling.

2. Có thể sử dụng khoai lang, đỗ xanh (đậu xanh),... trong thí nghiệm nhận biết tinh bột.

a. Quan sát để trải nghiệm

Từ những tình huống sau đây, em hãy xác định vấn đề được nêu ra trong mỗi trường hợp và đặt ra các câu hỏi giả định cho tình huống mà em quan sát được.

- Khi mệt mỏi, người ta có thể ăn các loại quả chín (nho, chuối,...) sẽ cảm thấy đỡ mệt mỏi.

- Để chế tạo hồ dán tinh bột tại nhà, người ta có thể dùng gạo, bột mì,...

- Khi ăn quá nhiều các loại thực phẩm như thịt, cá, trứng, sữa,... sẽ có nguy cơ mắc bệnh Gout.

- Người ta thường sử dụng hạt lạc hoặc mẻ, đậu nành,... để làm nguyên liệu sản xuất dầu thực vật.

- Lá tươi để lâu ngày sẽ dần bị héo và khô.

- Ăn nhiều các loại rau củ giúp cơ thể tăng cường sức đề kháng, cung cấp vitamin,...

STT	Nội dung vấn đề	Câu hỏi giả định
1	Các loại quả chín có thể cung cấp năng lượng cho cơ thể.	Chất nào trong quả chín có vai trò cung cấp năng lượng cho tế bào ?
...	...	....

b. Đề xuất giả thuyết và phương án chứng minh giả thuyết

Hãy đề xuất các giả thuyết để giải thích cho các vấn đề đã nêu và đề xuất phương án kiểm chứng cho mỗi giả thuyết đó.

STT	Nội dung giả thuyết	Phương án kiểm chứng giả thuyết
1	Trong các loại quả chín có glucose	Glucose có tính khử nên có thể dùng chất - có tính oxi hoá để nhận biết.
...	...	....

c. Thiết kế thí nghiệm kiểm chứng giả thuyết

Các nhóm tiến hành thí nghiệm chứng minh cho giả thuyết về vấn đề nghiên cứu được đề ra (có thể có nhiều hơn một nhóm làm cùng thí nghiệm và phối hợp các nhóm để thu thập thêm các thông tin, số liệu bổ sung cho giả thuyết ban đầu). Có thể thiết kế thí nghiệm mới trên cơ sở các thí nghiệm sau.

Thí nghiệm xác định sự có mặt của glucose trong tế bào

Bước 1: Bóc vỏ 4 – 5 quả nho (hoặc một quả chuối), cắt thành những miếng nhỏ rồi cho vào cối sử.

Bước 2: Nghiền nhỏ với 10 mL nước cất. Sau đó, lọc để bỏ phần bã và giữ lại dịch lọc.

Bước 3: Cho dịch lọc thu được vào ống nghiệm, nhỏ vào vài giọt dung dịch Benedict và đun trên ngọn lửa đèn cồn từ 3 – 5 phút.

Bước 4: Quan sát kết quả thí nghiệm.

Thí nghiệm xác định sự có mặt của tinh bột trong tế bào

Bước 1: Gọt vỏ củ khoai tây, cắt thành những khối nhỏ rồi cho vào cối sử.

Bước 2: Nghiền mẫu khoai tây với 10 mL nước cất. Sau đó, lọc để bỏ phần bã và giữ lại dịch lọc.

Bước 3: Cho dịch lọc vào ống nghiệm và nhỏ thêm vài giọt dung dịch Lugol.

Bước 4: Quan sát kết quả thí nghiệm.

Thí nghiệm xác định sự có mặt của protein trong tế bào

Bước 1: Đập một quả trứng gà và chiết lấy lòng trắng trứng cho vào cốc thuỷ tinh. Cho 0,5 L nước cất và 3 mL NaOH 10 % vào cốc, khuấy đều để được dung dịch lòng trắng trứng.

Bước 2: Lấy 10 – 15 mL dung dịch lỏng trắng trứng cho vào ống nghiệm, nhỏ vào vài giọt dung dịch CuSO4 1% và lắc đều.

Bước 3: Quan sát kết quả thí nghiệm.

Thí nghiệm xác định sự có mặt của lipid trong tế bào

Bước 1: Nghiền nhỏ các hạt lạc cùng với một ít rượu rồi lọc lấy phần dịch.

Bước 2: Cho 2 mL dịch lọc thu được vào ống nghiệm và nhỏ thêm vài giọt dung dịch Sudan III.

- Chú ý: Nếu không có Sudan III, có thể thay bằng nước cất, lúc này sẽ quan sát hiện tượng nhũ tương hoá lipid thành các giọt màu trăng sữa.

Bước 3: Quan sát kết quả thí nghiệm.

Thí nghiệm xác định sự có mặt của nước trong tế bào

Bước 1: Cắt vài lá cây còn tươi thành từng mảnh nhỏ. Cho lên cân điện tử và ghi lại khối lượng.

Bước 2: Dùng máy sấy để sấy mẫu lá tươi khoảng 15 – 20 phút cho đến khi khôi

Bước 3: Đưa lên cân điện tử và ghi lại khối lượng.

Bước 4: So sánh khối lượng của lá cây trước và sau khi đã sấy khô.

Thí nghiệm xác định sự có mặt của một số nguyên tố khoáng trong tế bào

Bước 1: Cho 10 g lá cây còn tươi vào cõi sứ, giã nhuyễn với 15 mL nước cất.

Bước 2: Đun sôi khỏi chất thu được trong 15 – 20 phút rồi lọc lấy dịch chiết. Sau đó thêm vào khoảng 10 mL nước cất.

Bước 3: Lấy năm ống nghiệm và đánh số từ 1 đến 5. Cho vào mỗi ống từ 3 – 4 mL dịch chiết.

Bước 4: Tiến hành nhận biết các nguyên tố khoảng: + Ống nghiệm 1: Nhỏ vài giọt dung dịch \(AgN{O_3}\)

+ Ống nghiệm 2: Nhỏ vài giọt dung dịch \(Mg{(N{H_4})_2}\)

+ Ống nghiệm 3: Nhỏ vài giọt dung dịch \({(N{H_4})_2}{C_2}{O_4}\)

+ Ống nghiệm 4: Nhỏ vài giọt dung dịch \(BaC{l_2}\)

+ Ống nghiệm 5: Nhỏ vài giọt dung dịch C₆H₂(NO₂)₃OH bão hoà.

Bước 5: Quan sát kết quả thí nghiệm.

d. Thảo luận dựa trên kết quả thí nghiệm

Các nhóm mô tả kết quả quan sát được và đưa ra kết luận giả thuyết đúng/sai. Từ đó, kết luận vấn đề nghiên cứu.

STT	Nội dung giả thuyết	Đánh giá giả thuyết	Kết luận
1	....	....	....
...	...	....	....

e. Báo cáo kết quả thực hành Viết và trình bày báo cáo theo mẫu

BÁO CÁO: KẾT QUẢ THỰC HÀNH XÁC ĐỊNH MỘT SỐ THÀNH PHẦN HOÁ HỌC CỦA TẾ BÀO Nhóm: . Lớp: . Thứ … ngày … tháng ….. năm ... 1. Mục đích thực hiện đề tài. 2. Mẫu vật, hoá chất. 3. Phương pháp nghiên cứu. 4. Báo cáo kết quả nghiên cứu: a. Giải thích kết quả quan sát được trong các thí nghiệm xác định sự có mặt của glucose, tinh bột, protein, lipid trong tế bào. b. Giải thích kết quả thí nghiệm xác định sự có mặt của nước trong tế bào. c. Giải thích kết quả thí nghiệm xác định sự có mặt của một số nguyên tố khoáng trong tế bào. Viết phương trình phản ứng. 5. Kết luận và kiến nghị.