1.1. Hệ thống hoá kiến thức
Hợp chất hữu cơ và phân loại hợp chất hữu cơ
Các phương pháp tách và tinh chế hợp chất hữu cơ
a. Chưng cất
1. Nguyên tắc
Chưng cất là phương pháp tách chất dựa vào sự khác nhau về nhiệt độ sôi của các chất trong hỗn hợp ở một áp suất nhất định.
2. Cách tiến hành
– Khi nâng nhiệt độ của hỗn hợp gồm nhiều chất lỏng có nhiệt độ sôi khác nhau, thì chất nào có nhiệt độ sôi thấp hơn sẽ bay ra trước.
– Dùng sinh hàn lạnh sẽ thu được chất lỏng.
3. Vận dụng
Chưng cất thường dùng để tách các chất lỏng có nhiệt độ sôi khác nhau nhiều.
b. Chiết
1. Nguyên tắc
Chiết là phương pháp dùng tách biệt và tinh chế hỗn hợp các chất dựa vào sự hoả tan khác nhau của chúng trong hai dung môi không trộn lẫn vào nhau.
2. Cách tiến hành
– Dùng một dung môi thích hợp để chuyển chất cần tách sang pha lỏng (gọi là dịch chiết).
– Tách lấy dịch chiết, giải phóng dung môi sẽ thu được chất cần tách.
3. Vận dụng
– Phương pháp chiết lỏng-lỏng: dé tách lấy chất hữu cơ khi nó ở dạng hỗn hợp lỏng.
– Phương pháp chiết lỏng – rắn: để tách lầy chất trong hỗn hop rån.
c. Kết tinh
1. Nguyên tắc
Kết tinh là phương pháp tách biệt và tinh chế hỗn hợp các chất rắn dựa vào độ tan khác nhau và sự thay đổi độ tan của chúng theo nhiệt độ.
2. Cách tiến hành
Dùng một dung môi thích hợp hoà tan chất cần tinh chế ở nhiệt độ cao tạo dung dịch bão hoà. Sau đó làm lạnh, chất rắn sẽ kết tinh, lọc, thu được sản phẩm
3. Vận dụng
Phương pháp kết tinh dùng để tách và tinh chế các chất rắn.
d. Sắc kí cột
1. Nguyên tắc
Sắc kí cột là phương pháp tách biệt và tinh chế hỗn hợp các chất dựa vào sự phân bố khác nhau của chúng giữa pha động và pha tĩnh.
2. Cách tiến hành
– Cho hỗn hợp cần tách lên cột sắc ki, sau đó cho dung môi thích hợp chảy liên tục qua cột sắc kí.
– Thu các chất hữu cơ được tách ra ở từng phân đoạn khác nhau sau khi đi ra khỏi cột sắc kí.
– Loại bỏ dung môi đề thu được chất cần tách.
3. Vận dụng
Sử dụng phương pháp sắc kí có thể tách được hỗn hợp chứa nhiều chất khác nhau.
e. Công thức phân tử hợp chất hữu cơ
f. Cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ
– Trong phân tử hợp chất hữu cơ, các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hoá trị và theo một thứ tự nhất định.
+ Thứ tự liên kết đó được gọi là cấu tạo hoá học.
+ Công thức biểu diễn cách liên kết và thứ tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử gọi là công thức cấu tạo.
– Đồng phân cấu tạo gồm đồng phân mạch carbon, đồng phân nhóm chức và đồng phân vị trí nhóm chức.
– Đồng đẳng là những hợp chất có tính chất hoá học tương tự nhau nhưng có thành phần phân tử hơn kém nhau một hay nhiều nhóm CH2