GDCD 12 Bài 1: Pháp luật và đời sống

Pháp luật là hệ thống các qui tắc xử sự chung do nhà nước ban hành và đảm bảo thực hiện bằng quyền lực nhà nước.

Tính qui phạm phổ biến:
- Pháp luật là những qui tắc xử sự chung, áp dụng với tất cả mọi người, trong mọi lĩnh vực của đời sống xh. (khác các qui phạm xh khác đạo đức xh).
- Được dùng lần, ở mọi nơi
- Được áp dụng cho tất cả mọi người
Tính quyền lực, bắt buộc chung:
- Mọi tổ chức, cá nhân bắt buộc thực hiện
- Ai không thực hiện đều bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật
Tính xác định chặt chẽ về mặt hình thức vì:
- Diễn đạt phải chính xác, dễ hiểu
- Không trái với Hiến pháp
- Văn bản cấp dưới ban hành không được trái với các văn bản cấp trên ban hành

Pháp luật do nhà nước xây dựng và đại diện cho giai cấp cầm quyền.
Các quy phạm pháp luật phải phù hợp với ý chí của giai cấp cầm quyền.
Pháp luật Việt Nam mang bản chất của giai cấp công nhân và nông dân lao động dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng Sản Việt Nam và phải thể hiện quyền làm của nông dân lao độn trên tất cả các lĩnh vực.

Tác động tích cực: thì kinh tế phát triển
Tác động tiêu cực: kìm hãm sự phát triển kinh tế xã hội.
- Ví dụ: luật đầu tư, luật doanh nghiệp…

Pháp luật có cơ sở từ đạo đức và bảo vệ đạo đức.
- Ví dụ: Luật hôn nhân và gia đình, giáo dục, văn hóa.
Nhà nước luôn đưa những quy phạm đạo đức vào trong các qui phạm pháp luật
Các quy phạm pháp luật luôn thể hiện các quan niệm về đạo đức.
- Ví dụ: công bằng, bình đẳng, tự do, lẽ phải… đều là giá đạo đức mà con người luôn hướng tới.

Để so sánh pháp luật và đạo đức các em hãy theo dõi bảng sau:

So sánh		Đạo đức	Pháp luật
Giống nhau		Đều là phương thức điều chỉnh hành vi của con người
Khác nhau	Nguồn gốc	Hình thành từ đời sống xã hội	Các qui tắc xử sự trong đs xh, được nhà nước ghi nhận thành các Qui phạm pháp luật
	Nội dung	Các quan niệm chuẩn mực thuộc đời sống tinh thân, tình cảm của con người (về thiện ác, công bằng danh dự, nhân phẩm)	Các qui tắc xử sự (việc được làm, phải làm, không được làm)
	Hình thức thể hiện	Trong nhận thức, tình cảm con người. (điều chỉnh bằng lương tâm)	Văn bản qui phạm pháp luật
	Phương thức tác động	Dư luận xã hội (người ta sợ dư luận xh hơn chính lương tâm bản thân mìn).	Giáo dục, cưỡng chế bằng quyền lực nhà nước

Không có pháp luật thì xã hội không có trật tự, ổn định→ không tồn tại và phát triển.
Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật → phát huy được quyền lực của mình → kiểm soát được mọi hoạt động của cá nhân, tổ chức, cơ quan.
Nhà nước quản lí xã hội bằng pháp luật sẽ đảm bảo:
- Tính dân chủ (vì phù hợp với lợi ích ý chí của nhân dân)
- Tính thống nhất (vì pháp luật có tính bắt buộc chung)
- Tính có hiệu lực (vì pháp luật có sức mạnh cưỡng chế)
Để tăng cường pháp chế trong quản lí nhà nước phải: Xây dựng pháp luật; tổ chức thực hiện pháp luật, đưa pháp luật vào đời sống; bảo vệ pháp luật.
Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật:
- Có hệ thống pháp luật
- Tổ chức thực hiện pháp luật
- Kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm

Quyền và nghĩa vụ của công dân được quy định ở các vản bản pháp luật → căn cứ vào các quy định này mà công dân thực hiện quyền của mình.
Pháp luật là phương tiện để công dân bảo vệ các quyền lợi ích hợp pháp của mình thông qua các văn bản luật.
Công dân phải chấp hành pháp luật, tuyên truyền cho mọi người, tố cáo những người vi phạm pháp luật.

→ Như vậy: Pháp luật vừa quy định quyền công dân vừa quy định cách thức để công dân thực hiện.