1.1. Vai trò, đặc điểm
a) Vai trò
– Ngành du lịch có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế và các lĩnh vực khác trong đời sống
– Vai trò của ngành du lịch được thể hiện qua sơ đồ sau đây:
b) Đặc điểm
– Vừa mang đặc điểm của một ngành kinh tế, vừa mang đặc điểm của một ngành văn hoá – xã hội.
– Ngành kinh tế tổng hợp liên quan đến nhiều ngành nghề khác.
– Hoạt động du lịch thường có tính mùa vụ, chịu ảnh hưởng lớn bởi các điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế – xã hội, dịch bệnh,…
– Khoa học công nghệ tác động làm thay đổi hình thức, chất lượng, … của ngành du lịch.
1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố
– Có 5 nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố của ngành du lịch như sơ đồ dưới đây:
– Ví dụ:
+ Sự có mặt của các tài nguyên du lịch tự nhiên, tài nguyên du lịch nhân văn và sự kết hợp của các tài nguyên du lịch trên, tạo ra các sản phẩm du lịch.
+ Thị trường (khách du lịch) có ảnh hưởng rất lớn tới doanh thu của ngành du lịch cũng như cơ cấu của các sản phẩm du lịch.
+ Cơ sở vật chất – kĩ thuật (cơ sở lưu trú, nhà hàng, khu vui chơi, giải trí, các cơ sở thương mại, …) và cơ sở hạ tầng (giao thông vận tải, bưu chính viễn thông, điện, nước, …) là những điều kiện thiết yếu để tổ chức hoạt động du lịch.
+ Nguồn nhân lực chuyên nghiệp, chất lượng cao mang lại sự hài lòng cho du khách.
+ Các điều kiện kinh tế – xã hội khác như sự phát triển của các ngành kinh tế, mức sống của dân cư, chính sách của nhà nước, điều kiện an ninh chính trị và an toàn xã hội, dịch bệnh, … đều có tác động đến sự phát triển và phân bố của ngành du lịch.
1.3. Tình hình phát triển và phân bố
– Hoạt động du lịch trên thế giới phát triển nhanh từ thập kỉ 90 của thế kỉ XX đến nay. Du lịch đã trở thành một nhu cầu trong đời sống văn hoá – xã hội của người dân các nước, nhất là các nước kinh tế phát triển.
Hình 36. Bản đồ doanh thu du lịch và số lượt khách du lịch quốc tế đến một số nước, năm 2019
– Quan sát hình 36 ta thấy:
+ Số lượng khách du lịch quốc tế không ngừng tăng, từ 455,9 triệu lượt người năm 1990 lên 687,3 triệu lượt người năm 2000 và 1 460 triệu lượt người năm 2019.
+ Doanh thu từ du lịch cũng tăng nhờ lượng khách du lịch tăng và chỉ tiêu của khách cũng tăng, đạt 1 482 tỉ USD (năm 2019), chiếm khoảng 7% GDP thế giới.
+ Các hoạt động du lịch ngày càng phong phú, bên cạnh các loại hình du lịch truyền thống (tham quan, nghi dưỡng, thể thao,…) đã xuất hiện các loại hình du lịch mới (du lịch xanh; du lịch kết hợp hội nghị, hội thảo,…).
⇒ Du lịch bền vững đang là xu hướng được các quốc gia quan tâm.
– Các nước có ngành du lịch phát triển nhất là: Hoa Kỳ, Trung Quốc, Pháp, Tây Ban Nha, l-ta-li-a, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Ô-xtrây-li-a, Liên bang Nga, …
Núi Phú Sĩ – Địa điểm du lịch nổi tiếng và thu hút khách du lịch của Nhật Bản