Kho tàng tài liệu học tập phong phú.

Chữa lỗi lập luận trong văn nghị luận – Ngữ văn 12

2.1. Khái niệm về lập luận trong bài văn nghị luận

  • Lập luận là quá trình tổ chức các luận cứ (lí lẽ và dẫn chứng) theo một trình tự chặt chẽ để làm sáng tỏ cho luận điểm, khiến luận điểm trở nên đanh thép hùng hồn, không thể nào bác bỏ. 
  • Yêu cầu về lập luận trong bài văn nghị luận:
    • Phải chân thực.
    • Phải đúng đắn.

2.2. Các lỗi lập luận thường gặp trong văn nghị luận

a. Lỗi liên quan đến việc nêu luận điểm

  • Luận điểm chưa rõ, nội dung trùng lặp, không có sự nhấn mạnh ý hay phát triển ý.
  • Không nêu được luận điểm khái quát, diễn đạt trùng lặp, không trình bày đúng bản chất của vấn đề.
  • Nêu quá nhiều luận điểm trong một đoạn văn nhưng không luận điểm nào được triển khai đầy đủ, rõ ràng.
  • Lưu ý: Khi viết một đoạn văn bài văn cần:
    • Xác định rõ luận điểm cần trình bày: luận điểm phải phù hợp với đối tượng nghị luận, phải thể hiện được khía cạnh bản chất của đối tượng cần bàn (giá trị, ý nghĩa, nội dung chủ yếu của vấn đề đang bàn đến).
    • Dùng phương tiện ngôn ngữ phù hợp: câu văn, từ ngữ rõ ràng, chính xác để diễn đạt đúng nội dung cần trình bày.
    • Có nhiều cách trình bày và sắp xếp luận điểm trong đoạn văn nhưng luôn luôn phải chú ý đến tính lôgic, nhất quán của các luận điểm, luận cứ. 

b. Lỗi liên quan đến việc nêu luận cứ

  • Luận cứ mơ hồ, thiếu chính xác.
  • Luận cứ thiếu tính hệ thống, lôgic, luận cứ không phù hợp với luận điểm,luận cứ không đủ làm sáng tỏ cho luận điểm chính.
  • Không đủ luận cứ để làm sáng tỏ luận điểm hoặc quá nhiều luận cứ làm cho lập luận rối.
  • Lưu ý: Khi nêu luận cứ trong đoạn văn bài văn nghị luận cần:
    • Rõ ràng, xác đáng.
    • Các dẫn chứng cụ thể cần có xuất xứ, nguồn gốc tin cậy, phù hợp với luận điểm.

c. Lỗi về cách thức lập luận

  • Trình bày luận cứ thiếu tính lôgic, hệ thống luận cứ không đủ làm sáng tỏ cho luận điểm chính.
  • Luận điểm không rõ ràng, luận cứ thiếu toàn diện.
  • Luận điểm không rõ ràng: phần gợi mở, dẫn dắt không giúp cho việc nêu bật luận điểm chính. Luận cứ dùng để mở rộng, tiếp tục phát triển đề tài không phù hợp với phạm vi đề tài được nêu trong những câu trước.
  • Lưu ý: Để lập luận tốt trong một đoạn văn cần:
    • Tìm được luận điểm và luận cứ chuẩn => có sức thuyết phục cao.

    • Nắm được và biết cách vận dụng kĩ năng phát triển luận điểm và luận cứ.

    • Diễn đạt được các luận điểm và luận cứ bằng những câu văn cô đọng, đúng ngữ pháp và trong sáng, có sức gợi suy nghĩ và cảm xúc trong lòng người đọc, người nghe.