• Tên thật : Bùi Đình Diệm (1921 – 1988).
• Quê hương: Phượng Trì – Đan Phượng – Hà Tây.
• Cuộc đời :
  • Là người đa tài: Làm thơ, viết văn, vẽ tranh …
  • Được biết nhiều với tư cách là nhà thơ.
  • Phong cách sáng tác: vừa hồn nhiên vừa tinh tế, lãng mạn và hào hoa.
• Sáng tác chính: Mây đầu ô (1968), Thơ văn Quang Dũng (1988).

• Hoàn cảnh sáng tác:
  • Trích tác phẩm “Mây đầu ô”.
  • Viết vào năm 1948 ở Phù Lưu Chanh (Hà Tây), khi Ông đã chuyển sang đơn vị khác và nhớ về đơn vị cũ là đoàn quân Tây Tiến.
• Bố cục : 4 phần
• Nhan đề:
  • Ban đầu có tên là Nhớ Tây Tiến, năm 1975 khi in lại lấy tên là Tây Tiến.

• Cảm xúc chủ đạo của đoạn thơ là nỗi nhớ:
  • Nỗi nhớ về đồng đội, núi rừng một cách da diết, mênh mông, sâu thẳm.
  • Nỗi nhớ thường trực, bao trùm lên cả thiên nhiên lẫn con người.
• Bức tranh thiên nhiên Tây Bắc:
  • Một vùng đất xa xôi, hùng vĩ, bí hiểm với thiên nhiên hoang vắng, địa hình quanh co, hiểm trở
  • Một xứ sở thơ mộng, trữ tình và ấm áp tình người:
    • “Hoa về trong đêm hơi”, “cồn mây”  ⇒ hình ảnh thơ mộng, huyền ảo.
    • “Pha Luông nhà ai mưa xa khơi” ⇒ câu thơ toàn thanh bằng tạo cảm giác nhẹ nhàng, thư thái.
    • “Mai Châu mùa em thơm nếp xôi” ⇒ nghĩa tình quân dân ấm áp của người dân miền núi dành cho chiến sĩ Tây Tiến.

 ⇒ Khổ thơ giàu màu sắc hội họa và âm nhạc đã làm hiện lên một thế giới khác thường vừa đa dạng, vừa độc đáo của núi rừng miền Tây.

• Hình ảnh người lính trên chặng đường hành quân:
  • Người lính Tây Tiến chịu nhiều gian khổ, vất vả, hi sinh:
    • Hình ảnh: “đoàn quân mỏi”, “anh bạn dãi dầu” ⇒ chặng đường hành quân gian khổ.
    • Biện pháp nói giảm nói tránh + ẩn dụ: “không bước nữa”, “bỏ quên đời” ⇒ sự hi sinh quên mình của người lính.
  • Người chiến sĩ trẻ trung, ngang tàng, lãng mạn, yêu đời:
    • Có cái nhìn tinh nghịch, lạ lẫm.
    • Xem thường cái chết.
    • Tâm hồn lãng mạn, đầy tình cảm

  ⇒ Bút pháp vừa hiện thực, vừa lãng mạn xây dựng nên một hình ảnh chân thực và sinh động về người lính.

• Cảnh đêm liên hoan rực rỡ lung linh, chung vui với bản làng xứ lạ.
• Vẻ đẹp bí ẩn của con người và cuộc sống ở miền Tây làm ngây ngất tâm hồn những chàng trai Tây Tiến, những con người hào hoa, yêu đời.
• Cảnh sông nước miền Tây một chiều sương giăng hư ảo.

 ⇒ Bút pháp gợi và ngôn ngữ giàu nhạc điệu đã làm nổi bật lên vẻ mĩ lệ, trữ tình của thiên nhiên và con người nơi núi rừng Tây Bắc. 

• Vẻ đẹp lẫm liệt, kiêu hùng:
  • “Đoàn binh không mọc tóc” ⇒ hình ảnh dữ dội và mạnh mẽ của người lính Tây Tiến.
  • “Dữ oai hùm”  + Động từ  “trừng” ⇒ vẻ ngoài oai hùng, lẫm liệt.
• Vẻ đẹp hào hoa:
  • “Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm” ⇒ bút pháp lãng mạn, thể hiện một tâm hồn trẻ trung, yêu đời, một cháy tim khát khao yêu đương của người lính Tây Tiến.
• Vẻ đẹp bi tráng:
  • Chất bi thương:
    • “Đoàn binh không mọc tóc”, “quân xanh màu lá”, “rải rác biên cương mồ viễn xứ”, “áo bào thay chiếu” ⇒ khắc họa chân thực sự khốc liệt của chiến tranh, cho thấy sự hi sinh lớn lao của người lính.
  • Chất hùng tráng:
    • “Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh”: lí tưởng xả thân vì Tổ quốc, cống hiến tuổi xuân cho Tổ quốc;
    • “Anh về đất”: coi cái chết nhẹ tựa lông hồng, như một quy luật tự nhiên;
    • “Sông Mã gầm lên khúc độc hành”: âm hưởng dữ dội và hào hùng của thiên nhiên để đưa tiễn anh linh của những người lính Tây Tiến.

⇒ Sử dụng nhiều từ ngữ án Việt (“chiến trường”, “viễn xứ”, “biên cương”,…) tạo ra giọng điệu trang trọng thể hiện tình cảm đau thương vô hạn và sự kính cẩn của nhà thơ trước sự hi sinh của đồng đội.

• Hai câu đầu: nêu lên tinh thần quyết tâm của những người lính Tây Tiến “một đi không trở lại”, “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”.
• Hai câu cuối: lời thề sắt son ⇒ tâm hồn, tình cảm của những người lính Tây Tiến vẫn gắn bó máu thịt với những ngày, những nơi mà Tây Tiến đã đi qua.

⇒ Nhịp thơ chậm, giọng thơ buồn nhưng linh hồn của đoạn thơ vẫn toát lên vẻ hào hùng.