1.1. Tìm hiểu chung

1.2. Đọc hiểu văn bản

1.2.1. Cách trình bày thông tin của văn bản

a. Câu chủ đề: Với nhiều thế hệ người Hà Nội xưa, những chuyến tàu điện thong dong trên năm tuyến đường hướng về Bờ Hồ – trái tim của thành phố, đã trở thành một biểu tượng văn hoá của Thủ đô.

Tàu điện Hà Nội xưa

 

b. Triển khai cụ thể ý của chủ đề:

– Giải thích: Hình ảnh những toa tàu nhuốm đầy bụi thời gian mỗi khi hiện lên trong những thước phim tư liệu, hay trên sân khấu và các tác phẩm nghệ thuật … lại khơi dậy nỗi nhớ khôn nguôi về một thời đã qua.

– Chứng minh:

+ Giá trị ấy minh chứng cho một quá trình phát triển thành công, góp phần tạo nên một Thủ đô nhiều tầng văn hoá.

+ Kì diệu thay, mạng lưới tàu điện cùng với nhiều công trình mang dáng dấp phương Tây bao bọc xung quanh, lại không hề làm mất đi vẻ đẹp của những Tháp Rùa, Đền Ngọc Sơn, Cầu Thê Húc, Nhà Thuỷ Tạ… nhỏ nhắn mà tinh khôi soi bóng trên mặt hồ. Những thành tố mang đậm tinh thần và vẻ đẹp Việt dường như được tôn vinh hơn trong lòng phố Pháp; mọi thứ dường như sống động và giàu giá trị hơn từ góc nhìn trên những chuyến tàu điện dạo quanh.

+ Các bến đỗ được tinh tế bố trí không hề xa nhau như ở bên Tây, mà vô cùng hợp lí cho hình thức thương mại dạng tiểu thương bám phố, bám đường như ở Hà Nội. Không những thế, mạng lưới đường tàu điện còn liên kết ga Hàng Cỏ và các bệnh viện với các công trình công cộng khác một cách liên hoàn. Có thể so sánh không cường điệu rằng, nếu Hà Nội thời Pháp thuộc là một cơ thể khá hoàn chỉnh thì mạng lưới tàu điện là những huyết mạch cơ bản.

Sơ đồ các tuyến tàu điện Hà Nội năm 1985

 

c. Nhận xét, đánh giá:

– Đây là những minh chứng rõ ràng cho thấy, hệ thống tàu điện Hà Nội thời Pháp thuộc là một bài học quý giá trong lĩnh vực phát triển giao thông công cộng, cũng là kinh nghiệm về phát triển đô thị gắn với phát triển giao thông dưới góc nhìn hiện đại.

– Đó là nghệ thuật giao hoà! Đây chính là những lí do sâu xa, khiến ngày nay, dù không còn bóng dáng nhưng hình ảnh những đoàn tàu xưa cũ ấy dường như vẫn lung linh trong hồn “Phố Phái” Tiếng “leng keng tàu sớm khuya” vọng về từ quá khứ đã là một thanh âm mang sắc thái riêng của đất Tràng An.

– Nên xem xét khôi phục một phần hệ thống tàu điện lịch sử – một đặc trưng văn hoá riêng của Thủ đô, với một phương thức “lưỡng dụng”: vừa phục vụ du lịch, vừa phục vụ phát triển giao thông công cộng…

 

d. Bộc lộc cảm xúc: 

– Mong rằng, một ngày không xa, sẽ có tuyến tàu điện với công nghệ hiện đại, nhưng mang trên mình hình bóng của đoàn tàu lịch sử và tiếng leng keng ngày xưa ấy lại ngân vang trong đời sống đô thị. 

=> Nhận xét: Cách trình bày giúp cho người đọc hình dung được quá trình vận chuyển và hình ảnh chân thực về chiếc tàu qua thời gian. Đồng thời qua văn bản, tác giả nghiêm túc thể hiện rõ lập trường, trực tiếp, rõ ràng và thể hiện niềm tự hào về Hà Nội, về đất nước, về lịch sử.

1.2.2. Nhận định

– Với nhiều thế hệ người Hà Nội xưa, những chuyến tàu điện thong dong trên 5 tuyến đường hướng về Bờ Hồ – trái tim của thành phố, đã trở thành một biểu tượng văn hóa thực sự của Thủ đô.

– Hình ảnh những toa tàu nhuốm đầy bụi thời gian mỗi khi tái hiện qua những thước phim tư liệu, hay trên sân khấu và các tác phẩm nghệ thuật… lại khơi dậy nỗi nhớ khôn nguôi về một thời đã qua.

– Giá trị của chúng minh chứng cho một quá trình phát triển thành công, góp phần tạo nên một Thủ đô nhiều tầng văn hóa.

– Phải khẳng định rằng, mạng lưới tàu điện theo mô hình hướng tâm, với nhà ga trung tâm đặt tại hồ Hoàn Kiếm thực sự là thủ pháp đô thị tuyệt vời góp phần làm nên sự đặc sắc của không gian cảnh quan của Hồ Gươm. Điều này khiến cho mọi ngả đường đều hướng về Thủ đô, và cùng với nhiều nhân tố khác làm cho Hồ Gươm trở thành trung tâm mới và đặc biệt của Hà Nội.

– Có thể so sánh không cường điệu rằng, nếu Hà Nội thời Pháp thuộc là một cơ thể khá hoàn chỉnh thì mạng lưới tàu điện là những huyết mạch cơ bản.

=> Nhận xét: Tất cả hoạt động, vẻ đẹp của chiếc tàu ấy in sâu vào tâm trí, vào kí ức của tất cả người dân thủ đô lúc bấy giờ.

1.3. Tổng kết