1.2.1. Chuẩn bị viết

* Xác định đề tài, mục đích viết, đối tượng người đọc

– Đề tài của bài thuyết minh về quy trình/ đối tượng cần đáp ứng các yêu cầu sau:

+ Là quy trình/ đối tượng mà bạn hiểu rõ, thuận lợi cho việc thuyết minh.

+ Được nhiều người quan tâm.

+ Có điểm riêng, hấp dẫn.

– Xác định mục đích viết, đối tượng người đọc bằng cách trả lời các câu hỏi:

+ Văn bản này viết ra nhằm mục đích gì?

+ Người đọc văn bản này là ai?

 

* Thu thập tư liệu:

– Phạm vi lựa chọn của bạn cần giới hạn ở một nội dung.

+ Ví dụ: bạn có thể lựa chọn thuyết minh về quy trình chế biến bánh trung thu.

– Sau khi chọn được đối tượng/ quy trình hoạt động cần thuyết minh, bạn hãy vận dụng các kĩ năng thu thập tư liệu đã được giới thiệu ở các lớp trước để thực hiện thao tác này.

1.2.2. Tìm ý, lập dàn ý

* Tìm ý:

– Bạn nên quan sát, tiếp cận trực tiếp đối tượng hoặc theo dõi quy trình cần thuyết minh, kết hợp thu thập những thông tin trên sách, báo, các phương tiện truyền thông. 

– Ví dụ: Thuyết minh về quy trình làm bánh trung thu, bạn có thể tìm ý theo các vấn đề gợi ý sau:

+ Lịch sử ra đời của bánh trung thu.

+ Nguyên liệu.

+ Các bước làm bánh.

+ Yêu cầu thành phẩm.

+ Ý nghĩa của bánh trung thu trong đời sống văn hóa của người Việt Nam.

 

* Lập dàn ý:

Sắp xếp các ý theo một trình tự hợp lí. Cụ thể là:

– Mở bài: Giới thiệu quy trình/ đối tượng và lí do cần thuyết minh.

– Thân bài:

+ Tổng quan về đối tượng/ quy trình cần thuyết minh.

+ Trình bày những đặc điểm cụ thể của đối tượng hoặc các bước/ công đoạn của một quy trình (nguyên liệu thực hiện, các bước tiến hành, yêu cầu thành phẩm, ý nghĩa…).

+ Miêu tả chi tiết một vài đặc điểm, một vài công đoạn độc đáo, đặc sắc hoặc lồng ghép các nhận xét, đánh giá, bày tỏ cảm xúc.

– Kết bài: Đánh giá về đối tượng/ quy trình thuyết minh.

1.2.3. Viết bài

Tùy vào đối tượng/ quy trình thuyết minh, lựa chọn các bước thuyết minh hợp lí. Chung quy, khi viết bài văn thuyết minh cần phải đáp ứng các yêu cầu:

– Bám sát đối tượng/ quy trình thuyết minh.

– Làm sáng tỏ các đặc điểm của đối tượng/ quy trình bằng cách giới thiệu, miêu tả, giải thích.

– Sắp xếp nội dung thuyết minh theo một trình tự hợp lí.

– Chú ý lựa chọn ngôn ngữ và các phương tiện hộ trợ trình bày phù hợp với từng nội dung thuyết minh.

– Có thể sử dụng kết hợp một số phương tiện phi ngôn ngữ như: sơ đồ, hình ảnh, mô hình… để tăng tính trực quan, sinh động, hấp dẫn.

– Đưa ra những nhận xét, đánh giá đảm bảo tính khách quan, xác thực, phù hợp với đối tượng/ quy trình.

– Thông tin cần chính xác, phong phú, đa dạng, lồng ghép nghị luận và biểu cảm để bài thuyết minh không bị khô khan.

– Lưu ý tránh các lỗi chính tả, dùng từ, viết câu, liên kết câu/ đoạn.

1.2.4. Xem lại và chỉnh sửa

Đọc lại bài viết của mình và tự đánh giá, chỉnh sửa theo bảng kiểm sau: