1.1. Yêu cầu viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội
– Nêu được vấn đề thực sự có ý nghĩa, hưởng đến việc hình thành lối sống tích cực trong xã hội hiện đại.
– Triển khai hệ thống luận điểm chặt chẽ, phù hợp với logic của vấn đề bàn luận; sử dụng các lí lẽ thuyết phục và bằng chứng chính xác, thích hợp, đầy đủ.
– Nêu được ý kiến về vấn đề bàn luận từ một góc nhìn khác.
– Rút ra được ý nghĩa của việc bàn luận về vấn đề.
1.2. Cách làm bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội
Bước 1: Chuẩn bị viết
Đề tài bạn sẽ chọn, như được định hướng từ nhan đề chung của phần Viết, nên là đề tài có thể khơi dậy được thái độ sống tích cực trong hoàn cảnh sống có nhiều thách thức mới hiện nay.
– Gợi ý một số đề tài có thể chọn:
+ Tự bảo vệ mình trước các tệ nạn;
+ Thực hành lối sống xanh;
+ Đấu tranh cho bình đẳng giới;
+ Tôn trọng sự khác biệt;
+ Sự cần thiết của việc học ngoại ngữ Trách nhiệm với lớp người yếu thế trong xã hội;
+ Ý nghĩa của các diễn đàn, câu lạc bộ khởi nghiệp;…
– Khi đã xác định được đề tài, nên tìm cho bài viết một nhan đề phù hợp. Tên bài viết có thể là tên của đề tài và việc diễn đạt tường minh về đề tài sẽ tạo tiền để thuận lợi cho bạn triển khai thông suốt hệ thống luận điểm, lí lẽ, bằng chứng trong bài.
Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý
* Tìm ý
Gợi ý một số câu hỏi có thể dùng để tìm ý, huy động các bằng chứng:
– Có thể nhìn nhận vấn đề từ những góc độ và theo các cấp độ nào?
– Tác giả bài viết tham khảo đã triển khai vấn đề từ các góc nhìn: lịch sử, xã hội, đạo đức; đã chứng minh vấn đề theo từng cấp độ: cá nhân, quốc gia – dân tộc, nhân loại.
– Nên chọn những bằng chứng gì để làm sáng tỏ các luận điểm?
– Những ý kiến sáng giá nào có thể trích dẫn?
– Có thể bàn về vấn đề từ góc nhìn trái chiều như thế nào?
– Việc nhận thức sâu sắc về vấn đề có ý nghĩa như thế nào đối với mỗi người, trước hết là với chính người viết?
* Lập dàn ý
– Mở bài:
+ Nêu vấn đề cần bàn luận, hướng bàn luận và ý nghĩa chung của việc bàn luận về vấn đề.
+ Mở bài không được dài dòng và cần giúp người đọc nắm rõ ngay từ đầu bài viết sẽ bàn luận về vấn đề gì.
– Thân bài:
+ Miêu tả khái quát hoàn cảnh đời sống làm nảy sinh vấn đề.
+ Phân tích lần lượt từng khía cạnh vấn đề theo trình tự từ hẹp đến rộng hoặc từ rộng đến hẹp với những lí lẽ và bằng chứng phù hợp.
+ Làm rõ sự cần thiết phải nhận thức đầy đủ về vấn đề.
+ Nếu trải nghiệm của bản thân với vấn đề được bàn luận.
– Kết bài: Tóm tắt những luận điểm chính đã trình bày và khẳng định ý nghĩa của vấn đề trên cơ sở thu thập nhiều tư liệu và bằng chứng mới.
Bước 3: Viết
Bước 4: Chỉnh sửa, hoàn thiện