Quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân là một trong những nội dung quan trọng được quy định trong Hiến pháp năm 2013. Đây là cơ sở pháp lí để công dân thực hiện các quyền và nghĩa vụ của mình trong xã hội.

Câu hỏi: Em hãy liệt kê các quyền, nghĩa vụ cơ bản của bản thân và xác định đâu là quyền con người, đâu là quyền và nghĩa vụ của công dân?

Trả lời:

Các quyền, nghĩa vụ cơ bản của bản thân:

* Quyền con người:

  – Quyền được sống.

  – Quyền tự do ngôn luận.

  – Quyền bất khả xâm phạm.

  – Quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe.

* Quyền công dân:

  – Quyền tự do đi lại, cư trú.

  – Quyền và nghĩa vụ học tập.

Câu hỏi: Em hãy đọc các trường hợp trang 98 SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 Cánh Diều và trả lời câu hỏi

a) Em hãy cho biết, các chủ thể trong mỗi trường hợp trên đã thực hiện những quyền và nghĩa vụ nào của mình?

b) Theo em, các quyền và nghĩa vụ đó thuộc lĩnh vực nào và được quy định trong Hiến pháp hay trong luật?

Trả lời:

a) Các chủ thể trong mỗi trường hợp trên đã thực hiện những quyền và nghĩa vụ:

 – Trường hợp 1: Quyền bình đẳng trước pháp luật; không bị phân biệt, đối xử trong đời sống chính trị, dân sự, kinh tế, văn hoá, xã hội.

 – Trường hợp 2: Quyền khiếu nại, tố cáo với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

 – Trường hợp 3: Quyền bầu cử và quyền ứng cử vào Quốc hội, Hội đông nhân dân.

b) Các quyền và nghĩa vụ đó thuộc lĩnh vực chính trị. Được quy định trong Hiến pháp năm 2013.

Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về chính trị được quy định trong Hiến pháp năm 2013, bao gồm:    – Quyền bình đẳng trước pháp luật; không bị phân biệt, đối xử trong đời sống chính trị, dân sự, kinh tế, văn hoá, xã hội.    – Quyền bầu cử và quyền ứng cử vào Quốc hội, Hội đồng nhân dân.    – Quyền tham gia quản lý nhà nước và xã hội ở phạm vi cơ sở, địa phương và cả nước.    – Quyền biểu quyết khi Nhà nước trưng cầu ý dân.    – Quyền khiếu nại, tố cáo với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân.    – Quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình theo quy định của pháp luật.    – Quyền bình đẳng nam nữ.    – Nghĩa vụ trung thành với Tổ quốc và bảo vệ Tổ quốc; thực hiện nghĩa vụ quân sự và tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân.    – Nghĩa vụ tuân theo Hiến pháp và pháp luật; tham gia bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội và chấp hành những quy tắc sinh hoạt cộng đồng.

Câu hỏi: Em hãy đọc các trường hợp, tình huống trang 99 SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 Cánh Diều và trả lời câu hỏi

a) Ở trường hợp bên, anh T đã thực hiện quyền nào của mình?

b) Ở tình huống 1 và 2, K và Q đã xâm phạm đến quyền nào của của M và N?

c) Theo em, quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân trong các tình huống trên được quy định ở đâu?

Trả lời:

a) Ở trường hợp bên, anh T đã thực hiện quyền: tự do đi lại và cư trú.

b) Ở tình huống 1 và 2:

– K đã xâm phạm đến “Quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình” của của M.

– Q đã xâm phạm đến “Quyền bí mật thư tín, điện thọai, điện tín” của của N.

c) Theo em, quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân trong các tình huống trên được quy định ở Hiến pháp 2013.

Hiến pháp năm 2013 quy định quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về dân sự bao gồm:    – Quyền sống.    – Quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm.    – Quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình.    – Quyền bí mật thư tín, điện thoại, điện tín.    – Quyền có nơi ở hợp pháp; quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở.    – Quyền tự do đi lại và cư trú.    – Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào.     – Quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp.    – Quyền sở hữu tư nhân và quyền thừa kế được pháp luật bảo hộ.    – Quyền kết hôn và li hôn.

Câu hỏi: Em hãy đọc các trường hợp, tình huống trang 100 SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 Cánh Diều và trả lời câu hỏi

a) Em hãy cùng các bạn thảo luận và giải quyết thắc mắc của H.

b) Theo em, trong các trường hợp trên, bạn B đã được hưởng quyền gì và chị D đã thực hiện quyền nào của mình?

c) Các quyền của H, bạn B và chị D được quy định ở đâu và thuộc lĩnh vực nào trong đời sống?

Trả lời:

a) Việc kinh doanh của H sẽ không bị cấm và thu nhập của H từ việc bán bánh ngọt cũng sẽ được pháp luật bảo vệ.

Giải thích: Mỗi người đều có Quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm.

b) Trong các trường hợp trên:

– Bạn B đã được hưởng Quyền bảo vệ và chăm sóc sức khỏe.

– Chị D đã thực hiện Quyền kết hôn và li hôn.

c) Các quyền của H, bạn B và chị D được quy định ở Hiến pháp 2013 và thuộc lĩnh vực dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội trong đời sống.

Hiến pháp năm 2013 quy định quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về kinh tế, văn hoá và xã hội bao gồm:     – Quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm.     – Nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của pháp luật.    – Quyền và nghĩa vụ học tập.    – Quyền nghiên cứu khoa học và công nghệ, sáng tạo văn học, nghệ thuật.   – Quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ    – Quyền làm việc, lựa chọn nghề nghiệp, việc làm và nơi làm việc.    – Quyền được bảo đảm an sinh xã hội.    – Quyền và nghĩa vụ bảo vệ môi trường.

Câu hỏi: Em hãy đọc câu chuyện trang 101 SGK Giáo dục kinh tế và pháp luật 10 Cánh Diều và trả lời câu hỏi

a) Em hãy nhận xét suy nghĩ và hành động của T.

b) Theo em, mỗi người cần phải làm gì để thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân?

Trả lời:

a) Nhận xét suy nghĩ và hành động của T: 

– T đã thực hiện nghĩa vụ quân sự theo quy định, hoàn thành tốt nghĩa vụ của một công dân.

– Bên cạnh đó, T còn tự nguyện thực hiện, cho thấy T là người rất tốt trọng và tự hào về đất nước.

b) Để thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, mỗi người cần:

Tích cực tìm hiểu Hiến pháp đề có hiểu biết đầy đủ về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. 

– Thực hiện tốt các quyền và nghĩa cụ cơ bản của công dân.

– Cùng với việc tôn trọng quyên của mình, công dân cân tôn trọng các quyền đó của người khác, tuyên truyền, đấu tranh với những hành vi vi phạm Hiền pháp về quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân.

Để quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân đi vào đời sống, mỗi người cần tích cực tìm hiểu Hiến pháp để có hiểu biết đầy đủ về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Cùng với việc tôn trọng quyền của mình, công dân cần tôn trọng các quyền đó của người khác; tuyên truyền, đấu tranh với các hành vi vi phạm Hiến pháp về quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân.