1.1. Vai trò của dịch vụ
Trong cơ cấu của một nền kinh tế hiện đại khu vực dịch vụ có vai trò ngày càng quan trọng, đóng góp 60 – 70 % GDP và trên 50 % lao động đang làm việc của thế giới. Phát triển dịch vụ vừa thúc đẩy các hoạt động kinh tế, vừa góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống dân cư và bảo vệ môi trường.
– Phát triển nguồn nhân lực và phát triển con người, giải quyết tốt các vấn đề xã hội.
– Góp phần khai thác và sử dụng có hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường.
– Phát triển công nghiệp, nông nghiệp và thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
– Kết nối các hệ thống, yếu tố của các thành phân kinh tế, đáp ứng nhu cầu phát triển của kinh tế – xã hội.
– Thúc đẩy phân công lao động; toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế.
1.2. Đặc điểm của dịch vụ
– Sản phẩm của ngành dịch vụ không mang tính vật chất.
– Hoạt động dịch vụ có tính linh hoạt cao nhằm đáp ứng mọi nhu cầu của sản xuất và đời sống xã hội.
– Hoạt động dịch vụ có tính hệ thống. Toàn bộ các nhóm ngành dịch vụ là những mắt xích trong một chuỗi liên kết giữa sản xuất với sản xuất, sản xuất với cung ứng, sản xuất với tiêu dùng, …
– Không gian lãnh thổ của dịch vụ ngày càng mở rộng. Hoạt động dịch vụ không giới hạn ở một khu vực, một quốc gia mà phát triển toàn cầu.
1.3. Cơ cấu ngành dịch vụ
– Dịch vụ là kết quả của quá trình lao động nhằm thoả mãn các nhu cầu sản xuất và đời sống con người nên có cơ cấu ngành đa dạng và phức tạp.
– Việc phân chia các ngành dịch vụ hiện nay dựa vào các hoạt động dịch vụ diễn ra trong thực tế với ba nhóm: dịch vụ kinh doanh, dịch vụ tiêu dùng và dịch vụ công. Sự phân loại này chỉ mang tính chất tương đối.
Hình 26.2. Sơ đồ cơ cấu ngành dịch vụ
1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố các ngành dịch vụ
– Vị trí địa lí: Tác động đến sự phát triển các loại hình dịch vụ và sự phân bô mạng lưới các hoạt động dịch vụ.
– Kinh tế – xã hội:
+ Trình độ phát triển kinh tế: Quyết đinh sự phát triển và phân bố, tính đa dạng và quy mô các ngành dịch vụ.
+ Đặc điểm dân số:
. Tốc độ phát triển, cơ cấu và mạng lưới phân bố các ngành dịch vụ.
. Sức mua, nhu cầu dịch vụ, …
+ Thị trường: Phát triến thương mại và phân bố các loại hình dịch vụ.
+ Vốn đầu tư: Khuyến khích phát triển mạnh các ngành dịch vụ. Phát triển dịch vụ trong nước và thế giới.
+ Khoa học – công nghệ: Thay đối phương thức sản xuất nhiều loại hình dịch vụ, phát triển dịch vụ có hàm lượng chất xám cao.
+ Văn hoá, lịch sử: Hình thức tổ chức mạng lưới dịch vụ và sự phát triển, phân bố dịch vụ du lịch.
– Tự nhiên bao gồm các điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên tác động đến sự phát triển và phân bố các loại hình dịch vụ, đặc biệt là du lịch.