Bài 21: Khái niệm, cấu tạo và chu trình nhân lên của của virus

a. Khái niệm: Virus là dạng sống không có cấu tạo tế bào, kích thước rất nhỏ, sống kí sinh bắt buộc trong tế bào sinh vật.

b. Cấu tạo

Hình 21.2. Các thành phần cấu tạo virus

Virus được cấu tạo từ hai thành phần chính là lõi nucleic acid và vỏ protein, một số virus có thêm lớp màng lipid kép bao bên ngoài, trên đó có các gai glycoprotein.

c. Chu trình nhân lên của virus

Hình 21.4. Sơ đồ các giai đoạn trong chu trình nhân lên của phage T4 gây bệnh trên vi khuẩn E. coli

Chu trình nhân lên của virus thường gồm 5 giai đoạn: bám dính, xâm nhập, sinh tổng hợp, lắp ráp và giải phóng.

Bài 22: Phương thức lây truyền, cách phòng chống và ứng dụng của virus

a. Phương thức lây truyền, cách phòng chống và ứng dụng của virus ở thực vật

Hình 22.2. Cách thức xâm nhập và lây nhiễm virus trong cây

– Virus có thể lây truyền từ cây này sang cây khác qua vết thương; virus lây nhiễm trong cây nhờ cầu sinh chất và hệ thống mạch dẫn; virus từ cây bệnh lây truyền cho cây khác qua thụ phấn, qua vết thương, cho thế hệ sau qua hạt.

b. Phương thức lây truyền, cách phòng chống và ứng dụng của virus ở động vật

Virus có thể lây truyền theo hai phương thức từ mẹ sang con (truyền dọc); từ cơ thể này sang cơ thể khác (truyền ngang).

c. Cách thức phòng, chống virus bệnh

– Rèn luyện sức khoẻ, ăn uống vệ sinh và đủ chất, vệ sinh môi trường, tiêu diệt vật trung gian truyền bệnh, tiêm vaccine,… là những biện pháp hữu hiệu để phòng bệnh do virus.

– Hệ thống miễn dịch là hàng rào bảo vệ giúp cơ thể chống lại virus. Ngoài ra có thể sử dụng thuốc để chống virus.

d. Ứng dụng virus

– Virus thường có nhiều biến chủng do có tần số đột biến cao và nhiều biến dị tổ hợp.

– Virus có thể ứng dụng trong y học làm vector chuyển gene sản xuất các chế phẩm sinh học như vaccine, kháng thể.

– Virus có thể ứng dụng trong nông nghiệp để tiêu diệt các vật chủ có hại, ví dụ sản xuất chế phẩm thuốc trừ sâu sinh học.