a. Chuẩn bị

– Dụng cụ: kính hiển vi quang học, lam kính (1), lamen (2), địa đồng hồ (3), giấy tham (4); kéo (5); kim mũi mác (6), cốc thuỷ tinh 100 mL, bút lông dầu (đã hết mực) hoặc cản viết chi (bút chi); ống hút nhỏ giọt, khăn lau, găng tay y tế, mắt kính bảo hộ

Hình 15.1. Một số dụng cụ

– Hoá chất: Dung dịch nhuộm nhiễm sắc thể cammine acetic 2 % hoặc orcein acetic 2 %, HCl 1,5 N, CH₃COOH 5%, nước cất.

– Chuẩn bị mẫu: Ngâm củ hành trong nước khoảng 24 giờ, trong hành trong đất ẩm hoặc bông ẩm khoảng 2 – 3 ngày sẽ thấy hành mọc nhiều rễ dài khoảng 0,5–2 cm (khi trồng nên tưới ẩm cho hành 1 – 2 lần trong ngày).

b. Tiến hành

Bước 1. Chọn củ hành có rễ dài khoảng 0,5 – 2 cm rửa sạch, mỗi nhóm cắt 5 – 10 đầu rễ (dài khoảng 2 – 3 mm) để trong địa đồng hồ có sẵn nước

Bước 2. Dùng ống hút nhỏ giọt hút hết nước trong đĩa đồng hồ; nhỏ khoảng 1 mL HCl 1,5 N và để yên khoảng 5 phút ở nhiệt độ khoảng 60 °C (acid HCl giúp thuỷ phân thành tế bao làm đầu rễ mềm giúp dàn đều tế bảo trên lam kính).

Hình 15 2. Củ hành ta

Bước 3. Hút bỏ HCl trong đĩa đồng hổ; nhỏ thêm 1 mL dung dịch nhuộm carmine acetic 2 % hoặc orcem acetic nhuộm nhiễm sắc thể khoảng 10 phút

Bước 4. Dùng kim mũi mác lấy 1 – 2 mm đầu rễ đặt lên lam kinh có nhỏ sẵn một giọt acetic acid 5 %, đây lamen Sử dụng đầu bút lỏng (đã hết mực) ép lên đầu rễ theo hình tròn giúp dàn đều tế bảo trên lam kinh, dùng giấy thấm hút bớt nước còn thừa trên tiêu bản Tiêu bản sau khi ép được quan sát trên kính hiển vi quang học ở vật kinh 10 để phát hiện các tế bảo và chọn tế bao quan sát rõ. Sau đó chuyển sang vật kinh 40x để nhận dạng các kỉ nguyên phân qua quan sát hình thải nhiễm sắc thể.

Hình 15.3. Phân bào nguyên phân ở rễ hành ta

Tiến hành làm và quan sát tiêu bản quá trình nguyên phân của tế bào vảy hành trên kính hiển vi

c. Báo cáo

Báo cáo kết quả thực hành theo mẫu ở bai 6 hoặc theo mẫu bao cao bảng 15.1.

Bảng 15.1. Báo cáo kết quả thực hành

BÁO CÁO KẾT QUẢ THỰC HÀNH Tên thí nghiệm: Các thành viên trong nhóm… 1. Câu hỏi nghiên cứu … 2. Chuẩn bị: – Dụng cụ: – Hóa chất – Chuẩn bị mẫu 3. Phân công nhiệm vụ trong nhóm Họ và tên Nhiệm vụ 1.   2.   …   4. Các bước tiến hành: …. 5. Kết quả: (Vẽ hình quan sát được trên tiêu bản đã làm của nhóm) 6. Nhận xét, đánh giá …

a. Chuẩn bị

– Dụng cụ kinh hiển vi quang học; lam kinh, lamen, giấy thẩm; kéo, kim mũi mác, ống hút nhỏ giọt, giấy thấm

– Hoá chất: dung dịch nhuộm nhiễm sắc thể cammine acetic 2% hoặc orcein acetic 20%.

– Mẫu vật. Chọn châu chấu đực trưởng thành thưởng nhỏ hơn con cái.

Hình 15,4. Cháu cháu đực (a) cháu cháu cái (b)

b. Tiến hành

Bước 1. Dùng kéo cắt ngang phần bụng và ngục của châu chấu đực, lấy kim mũi mác gạt nhẹ phần bụng sẽ thấy khối màu vàng cam có chứa tinh hoàn, đặt tỉnh hoàn lên làm kinh có chứa sẵn 1 giọt nước; tách bỏ thể mỡ màu vàng cam; giữ lại tỉnh hoàn có hình dạng nải chuối màu trắng gồm nhiều túi tỉnh

Bước 2.  Đặt các tủ tinh lên trên lam kinh có sẵn 1 – 2 giọt carmine acetic 2%, dùng kim mũi mác dầm nhẹ để xé rách túi tinh, nhuộm trong 10 phút

Bước 3.  Đây lamen, đặt giấy thấm lên tiêu bản, dùng ngón tay cái ấn nhẹ lên lamen để dàn đều tế bào trên lam kinh

Bước 4.  Quan sát tiêu bản bằng kinh hiển vi, lúc đầu dùng vật kính 10× để xác định các tế bảo và chọn tế bảo quan sát rõ. Sau đó chuyển sang dùng vật kinh 40× dễ quan sát chi tiết. Đếm số lượng và quan sát hình thái của nhiễm sắc thể. Vẽ hình quan sát được.

Hình 15 5. Giảm phân ở tinh hoàn châu chấu đực

Tiến hành làm và quan sát tiêu bản quá trình giảm phân của tế bào châu chấu trên kính hiển vi

d. Báo cáo

Bảo cáo kết quả thực hành theo mẫu (bảng 15.1).

a. Chuẩn bị

– Dụng cụ kinh hiển vi quang học, lam kinh, lamen, giấy thẩm, kim mũi mác, ống hút nhỏ giọt, giấy thấm

– Hóa chất: dung dịch nhuộm nhiễm sắc thể carmine acetic 2 % hoặc orcein acetic 2%, HCI 1,5 N.

– Mẫu vật hoa hẹ (hoặc hoa hành). 

Hình 15.5. Hoa he và túi phấn

b. Tiến hành

Bước 1. Chọn cụm hoa he (hoặc hoa hành) chưa nở, tách lấy 2 – 3 nụ hoa kích thước trung bình trong cụm, dùng kim mũi mác tách lấy 5 – 6 tủ phần đặt lên làm kính có sẵn 1 giọt HCl 1,5 N, ngâm trong 1 phút

Bước 2. Dùng giấy thẩm hút hết HCl, dầm nát bao phần bằng kim mũi mác, nhỏ 1 – 2 giọt carmine acetic 2% để nhuộm trong 10 phút

Bước 3. Đậy lamen, dùng ngón tay cái ấn nhẹ lên lamen để dàn đều tế bào trên lam kính

Bước 4. Khi đưa tiêu bản lên kinh để quan sát, lúc đầu dùng vật kinh 10x để xác định các tế bào, chọn tế bảo quan sát rõ. Sau đó chuyển sang dùng vật kinh 40× để quan sát chi tiết. Vẽ hình quan sát được.

Hình 15.6. Các giai đoạn trong quá trình giảm phân ở hoa hẹ

Tiến hành làm tiêu bản, quan sát giảm phân ở tế bào hạt phấn bông hẹ

c. Báo cáo

Báo cáo kết quả thực hành theo mẫu bảng 15.1.