Sơ đồ tổng quát Công nghệ giống cây trồng

– Khái niệm: Giống cây trồng là một quần thể cây trồng có thể phân biệt được với quần thể cây trồng khác thông qua sự biểu hiện của ít nhất là một đặc tính và di truyền được cho đời sau; đồng nhất về hình thái, ổn định qua các chu kỉ nhân giống; có giá trị canh tác, giá trị sử dụng, bao gồm giống cây nông nghiệp, giống cây dược liệu, giống cây cảnh và giống nấm ăn.

– Vai trò: Giống tốt giúp tăng khả năng kháng sâu, bệnh (Hình 11.4) và tăng khả năng chống chịu với các điều kiện bất lợi của môi trường. Sử dụng giống kháng sâu, bệnh giúp giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Nhiều giống cây trồng có khả năng chống chịu với các điều kiện bắt lợi (mặn, chua, hạn, ngập,…) nhờ đó giúp mở rộng diện tích trồng trọt.

a. Các phương pháp chọn giống

– Chọn lọc hỗn hợp là phương pháp chọn các cá thể mong muốn dựa vào kiểu hình, thu hoạch và hỗn hợp hạt của các cá thể được chọn để gieo trồng và đánh giá ở vụ sau. Quá trình được lặp lại cho đến khi đạt kết quả chọn giống mong muốn (Hình 12.1).

Hình 12.1. Sơ đồ chọn lọc hỗn hợp

– Chọn lọc cả thể là phương pháp chọn lọc dựa vào quần thể cây trồng để chọn ra một hay một số cá thể biểu hiện các đặc điểm phù hợp với mục tiêu đặt ra của chọn giống. Chọn lọc cả thể thường áp dụng đối với các cây tự thụ phấn. Chọn lọc cả thể được tiến hành như sau (Hình 12.2)

Hình 12.2. Sơ đồ chọn lọc cá thể

 

b. Tạo giống bằng phương pháp lai

– Tạo giống thuần chủng

Hình 12.3. Sơ đồ tạo giống cây trồng thuần chủng bằng phương pháp lai đơn

– Tạo giống ưu thế lai

Hình 12.5. Sơ đồ các bước tạo giống bằng ưu thế lai

 

c. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến

Hình 12.7. Sơ đồ tạo giống cây tự thụ phấn bằng phương pháp gây đột biến

 

d. Tạo giống bằng công nghệ gene

Hình 12.9. Sơ đồ tạo giống cây trồng bằng kĩ thuật chuyển gene

a. Nhân giống bằng phương pháp hữu tính

– Nhân giống hữu tính là phương pháp nhân giống bằng hạt, phương pháp này áp dụng chủ yếu ở lúa, ngô, các loại đậu và một số loại rau.

Hình 13.1. Sơ đồ nhân giống hữu tính ở cây trồng

 

b. Nhân giống bằng phương pháp vô tính

– Nhân giống vô tính cây trồng là phương pháp nhân giống mà cây con được hình thành từ một bộ phận cơ quan sinh dưỡng (thân, lá, rễ) của cây mẹ. Có nhiều phương pháp nhân giống vô tính như giảm cành, chiết cảnh, ghép, nuôi cấy mô tế bào,…
+ Phương pháp giâm cành

Hình 13.2. Các bước giâm cành

+ Phương pháp chiết cành

Hình 13.3. Các bước chiết cành

+ Phương pháp ghép cành

Hình 13.4. Các bước ghép cành

 

c. Nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào

Hình 13.5. Các bước nhân giống cây trồng bằng nuôi cấy mô tế bào