– Do quá trình hình thành đất, tác động của điều kiện tự nhiên, sự phát triển kinh tế – xã hội, canh tác chưa hợp lí của con người đã hình thành một số loại đất có các yếu tố làm hạn chế ở nhiều đất chua, đất màn sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng như đất chua, đất mặn và đất bạc màu.quả.

 

a. Chọn cây trồng phù hợp với từng loại đất

– Mỗi loại cây trồng chỉ thích hợp với một loại đất nhất định. Vì vậy, trong trồng trọt cần lựa chọn cây trồng phù hợp với từng loại đất để cây trồng sinh trưởng, phát triển tốt, cho năng suất cao.

 

b. Kết hợp sử dụng đất và cải tạo đất

– Cần phải kết hợp việc trồng trọt và bón phân hợp lí, đặc biệt là bón phân hữu cơ và bón phân vi sinh để bù đắp chất dinh dưỡng cho đất, giúp cải tạo đất.

 

c. Canh tác bền vững

– Canh tác bền vững gồm luân canh, tăng vụ, trồng xen, trồng gối, làm ruộng bậc thang, bố trí thời vụ thích hợp để tránh điều kiện bắt lợi do biến đổi khi hậu (hạn, mặn, lũ lụt,… ) nhằm tăng năng suất cây trồng, tạo việc làm cho người dân, nâng cao hiệu quả kinh tế trên diện tích gieo trồng.

a. Cải tạo đất chua

– Đất chua và nguyên nhân gây ra đất chua

+ Đất chua là đất trong dung dịch có nồng độ H⁺ lớn hơn nồng độ OH^–, nhiều Al³⁺, Fe³⁺ tự do.

+ Nguyên nhân chính làm cho đất bị chua: Do nước mưa làm rửa trôi các cation kiểm (Ca²⁺, Mg²⁺, K⁺) trong đất, cây cây trồng, do quá trình canh tác bón phân hoá học chua sinh li vào đất, các cation NH₄⁺, K^– được keo đất, cây trồng hấp phụ để lại gốc SO₄^2-, Cl^– tạo thành H₂SO₄…

– Biện pháp cải tạo đất chua

+ Biện pháp bón với bón với khử chua.

Hình 4.1. Bón phân cải tạo đất chua

+ Biện pháp thuỷ lợi.

+ Biện pháp canh tác.

 

b. Cải tạo đất mặn

– Đất mặn và nguyên nhân gây ra đất mặn

+ Đất mặn là những loại đất có nồng độ muối hoà tan (NaCl, Na₂SO₄ CasO₄, MgSO₄,…) trên 2,56%.

+ Nguyên nhân: Đất mặn được hình thành ở các vùng ven biển có địa hình thấp do thuỷ triều, vỡ đề hoặc do nước biển theo các cửa sông vào bên trong đất liền mang theo lượng muối hoà tan làm đất bị mặn…

Biện pháp cải tạo đất mặn

+ Biện pháp bón phân.

+ Biện pháp thuỷ lợi.

+ Vùng ngoài đê biển cần củng cố giữ đề, trồng cây chắn sóng, nuôi trồng thuỷ sản. Vùng trong đê biển cần kết hợp vừa sử dụng, vừa cải tạo.

+ Biện pháp canh tác.

+ Chế độ làm đất thích hợp.

Hình 4.2. Cải tạo đất mặn bằng biện pháp thủy lợi

 

c. Cải tạo đất xám bạc màu

– Đất xám bạc màu và nguyên nhân gây ra đất xám bạc màu

+ Đất xám bạc màu là loại đất có tầng canh tác mỏng, thành phần cơ giới nhẹ, nghèo chất dinh dưỡng, đất chua, vi sinh vật có ích hoạt động kém.

+ Nguyên nhân: Do quá trình rửa trôi chất dinh dưỡng trong đất diễn ra mạnh mẽ. Do tập quán canh tác lạc hậu

– Biện pháp cải tạo đất xám bạc màu

+ Biện pháp bón phân.

+ Biện pháp thuỷ lợi.

+ Biện pháp canh tác.

Hình 4.3. Mô hình trồng xen ngô và lạc