– Ô tô là phương tiện giao thông phổ biến, có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ khác nhau như chở người, hàng hoặc các nhiệm vụ đặc biệt như chữa cháy, cứu thương, vv.

– Để đảm bảo sử dụng ô tô hiệu quả và an toàn, cần lưu ý thực hiện các công việc sau:

1.1.1. Truớc khi khởi động động cơ

– Trước khi khởi động động cơ cần phải:

+ Kiểm tra tình trạng ngoài xe, áp suất lốp, giấy tờ và trang bị cần thiết.

+ Kiểm tra nước làm mát, nước rửa kính, nhiên liệu.

+ Kiểm tra hành trình tự do của bàn đạp lái, bàn đạp ly hợp và bàn đạp phanh.

+ Điều chỉnh ghế ngồi thoải mái nhất.

+ Thắt và điều chỉnh dây an toàn đúng cách.

+ Chỉnh gương chiếu hậu để có tầm nhìn tốt nhất.

Hình 27.1. Điều chỉnh gương chiếu hậu

1.1.2. Sau khi khởi động động cơ

– Sau khi khởi động động cơ cẩn phải:

+ Nghe âm thanh và quan sát thông tin trên bảng điều khiển để đánh giá tình trạng kỹ thuật của ô tô.

+ Kiểm tra phanh chính và phanh đỗ để đảm bảo an toàn.

+ Kiểm tra tình trạng và hoạt động của đèn chiếu sáng, đèn tín hiệu, đèn phanh, còi, gạt nước, phun nước rửa kính,…

1.1.3. Trong khi lái xe

– Trong khi lái xe cần phải:

+ Tuân thủ các quy định về lái xe theo quy định hiện hành.

+ Chú ý các âm thanh và tiếng kêu bất thường để có xử lí phù hợp.

+ Theo dõi đồng hồ, đèn tín hiệu để điều khiển xe phù hợp.

+ Quan sát quanh xe để phán đoán tốt tình huống.

+ Điều khiển xe với tốc độ, chất lượng mặt đường và mật độ giao thông phù hợp.

Hình 27.2. Một số đèn báo trên bảng điều khiển

1.1.4. Kết thúc hành trình lái xe

– Kết thúc hành trình lái xe cần:

+ Quan sát bên ngoài và dưới gầm xe để phát hiện các hư hỏng phát sinh sau khi dừng xe và kết thúc hành trình.

+ Kiểm tra mức nhiên liệu, dầu máy, nước làm mát, nước rửa kính (bổ sung nếu thiếu).

+ Kiểm tra bánh xe, áp suất hơi lốp (kèm theo lốp dự phòng).

– Bảo dưỡng ô tô là các hoạt động kĩ thuật dự phòng để duy trì tình trạng kĩ thuật tốt của xe, ngăn ngừa hư hỏng và tăng độ tin cậy.

– Bảo dưỡng phải tuân thủ quy định của nhà sản xuất và yêu cầu của chẩn đoán kĩ thuật ô tô.

1.2.1. Những công việc bảo dưỡng cơ bản

– Mỗi cấp độ bảo dưỡng có nội dung công việc khác nhau cho các cụm chi tiết, tổng thể của ô tô.

– Các công việc chính bao gồm:

+ Kiểm tra và chẩn đoán kĩ thuật các chi tiết, tổng thành và toàn bộ ô tô.

+ Điều chỉnh và xiết chặt các mối ghép theo tiêu chuẩn.

+ Kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống bôi trơn và làm mát.

+ Kiểm tra áp suất lốp, thay thế lốp khi hết thời gian sử dụng.

+ Bảo dưỡng mặt ngoài: rửa xe, đánh bóng.

1.2.2. Chế độ bảo dưỡng ô tô

a) Bảo dưỡng kĩ thuật thường xuyên

– Bảo dưỡng kĩ thuật thường xuyên trước hoặc sau mỗi ngày hoạt động của xe hoặc trong thời gian xe hoạt động.

– Các hoạt động bảo dưỡng bao gồm: bảo dưỡng mặt ngoài xe, kiểm tra lốp, điều chỉnh, xiết chặt, kiểm tra và bổ sung dầu, nước làm mát, nhiên liệu nếu cần.

b) Bảo dưỡng kĩ thuật định kì

– Chu kì và công việc bảo dưỡng ô tô cần phù hợp với yêu cầu của nhà sản xuất và điều kiện sử dụng, như địa hình, khí hậu, … (xem bảng 27.1)

Bảng. Chu kì bảo dưỡng định kì

– Công việc bảo dưỡng định kì bao gồm kiểm tra hệ thống bôi trơn, làm mát, điện; vệ sinh, điều chỉnh, thay thế chi tiết, vật liệu; thay dầu, lọc dầu, lọc gió động cơ; bảo dưỡng phanh, xiết chặt các đai ốc, nâng xe kiểm tra, khắc phục các hư hỏng (nếu có).

– Để đảm bảo an toàn cho ô tô, lái xe, hành khách trên xe và những đối tượng tham gia giao thông khác, người lái xe cần thực hiện nghiêm túc các công việc sau:

1.3.1. Đối với lái xe

a) Trước khi khởi hành

– Kiểm tra tình trạng kĩ thuật của xe và các chi tiết. Kiểm tra cửa xe, kính xe và phát hiện vật cản trước xe.

– Đảm bảo hành khách ngồi đúng vị trí và thắt dây an toàn. Kiểm tra chặt chẽ hàng hóa và hành lý trên xe.

– Quan sát đường và các phương tiện, người tham gia giao thông để đảm bảo an toàn khi khởi hành.

b) Khi điểu khiên xe trên đường

– Trong khi điều khiên xe trên đường cần thực hiện nghiêm túc một số quy tắc giao thông sau: 

+ Chấp hành hiệu lệnh người điều khiển giao thông, đèn tín hiệu, biển báo, vạch kẻ đường,…

+ Giới hạn tốc độ và không vi phạm quy định giao thông, nhường đường cho các xe ưu tiên.

+ Giữ khoảng cách an toàn với xe chạy phía trước theo quy định.

1.3.2. Đối với người ngồi trên xe

– Để đảm bảo an toàn cho ô tô, bản thân và những đối tượng khác tham gia giao thông, người ngồi trên xe cần lưu ý thực hiện nghiêm túc một số công việc sau:

+ Ngồi đúng vị trí, thắt dây an toàn.

+ Không gây ồn ào ảnh hưởng đến tập trung của lái xe.

+ Không đưa tay và các bộ phận khác của cơ thể ra ngoài khi xe đang chạy.

Hình 27.3. Những tình huống không an toàn của người trên ô tô

+ Dừng hẳn xe trước khi mở cửa. Quan sát kỹ trước khi mở cửa xe, đặc biệt trong trường hợp mở cửa bên trái.