1.1. Cấu tạo chung
– Trang bị điện ô tô đảm bảo cho động cơ và ô tô hoạt động tốt và an toàn.
– Các hệ thống điện được chia thành nhiều vị trí và chức năng như hình 26.1.
Hình 26.1. Sơ đồ trang bị điện trên ô tô
1.2. Hệ thống cung cấp điện
– Hệ thống cung cấp điện lưu trữ và cung cấp nguồn điện ổn định cho các phụ tải trên ô tô.
– Hệ thông cung cấp điện gôm một số bộ phận chính sau:
– Ắc quy cung cấp năng lượng cho các thiết bị điện trên ô tô và khởi động động cơ.
– Máy phát phát điện và nạp lại Ắc quy khi động cơ hoạt động.
– Bộ điều chỉnh điện ôn định điện áp cho Ắc quy và thiết bị tiêu thụ điện.
Hình 26.2. Hệ thống cung cấp diện và hệ thống khởi động
1. Ắc quy; 2. Máy phát; 3. Bộ điều chỉnh điện; 4 Khoá điện; 5. Máy khởi động; 6. Động cơ đốt trong
1.3. Các hệ thống điện động cơ
– Các hệ thống điện động cơ trên ô tô có nhiệm vụ điều khiển các hệ thống của động cơ đốt trong bao gồm:
+ Hệ thống khởi động dẫn động trục khuỷu động cơ đốt trong quay với số vòng quay nhất định để động cơ hoạt động.
+ Hệ thống đánh lửa tạo tia lửa để cháy nhiên liệu trong buồng đốt theo đúng thứ tự nổ của động cơ đốt trong.
+ Hệ thống điều khiển điện tử đảm bảo hiệu quả làm việc của các hệ thống như cung cấp nhiên liệu và phân phối khí.
1.4. Hệ thống chiếu sáng
– Hệ thống chiếu sáng trên ô tô tạo ánh sáng giúp vận hành an toàn và tiện nghi cho con người dưới nhiều điều kiện khác nhau.
– Hệ thống chiếu sáng bao gồm dàn đèn trong xe và ngoài xe, bao gồm các loại đèn như đèn buồng lái, đèn khoang hành lí, đèn chiếu sáng phía trước và đèn phanh.
Hình 26.3. Một số loại đèn bên ngoài ô tô
1. Cụm đèn chiếu sáng trước, đèn sương mù, đèn báo rẽ; 2. Đèn bảo dừng đỗ; 3. Đèn báo sự cố; 4. Đèn chiếu sau; 5. Đèn phanh; 6. Đến biển số
1.5. Hệ thống thông tin và tín hiệu
1.5.1. Các thiết bị tín hiệu
– Thiết bị tín hiệu ánh sáng bao gồm: đèn báo rẽ, đèn hậu, đèn báo phanh, đèn báo sự cố, đèn báo lùi,…
– Thiết bị tín hiệu âm thanh bao gồm: còi, còi báo rẽ, còi cảnh báo trong xe,…
– Xe cứu thương, cứu hỏa có đèn và còi hiệu ưu tiên.
1.5.2. Các thiết bị thông tin
– Các thiết bị thông tin nhắc nhở bao gồm các đèn báo giúp người lái và hành khách thao tác an toàn và cung cấp thông tin cho kỹ thuật viên sửa chữa ô tô.
– Đèn báo được chia thành màu xanh cho xe hoạt động bình thường, màu vàng cho xe hoạt động không an toàn, và màu đỏ cho xe trong tình trạng trục trặc nghiêm trọng.
Hình 26.4. Ý nghĩa của một số đèn báo trên bảng điều khiển (Tablo)
1.6. Hệ thống kiểm tra theo dõi
– Hệ thống kiểm tra theo dõi giám sát tình trạng kỹ thuật của ô tô và báo cho người lái.
– Cảm biến có nhiệm vụ thu nhận thông tin tình trạng xe, biến thành tín hiệu cho bộ xử lý.
– Bộ phận xử lý tiếp nhận, lọc và chuyển đổi tín hiệu.
– Bộ phận hiển thị có chức năng hiển thị thông tin về trạng thái và thông số của ô tô.
Hình 26.5. Sơ đồ cấu trúc hệ thống kiểm tra theo dõi trên ô tô
1.7. Các hệ thống điện khác
– Hệ thống các thiết bị phụ trên ô tô có nhiệm vụ riêng biệt như: hệ thống lau kính, khoá cửa, nâng hạ kính, sấy kính, điều khiển ghế ngồi và điều hoà không khí.
– Ô tô hiện đại tích hợp nhiều hệ thống cơ điện tử nhằm giảm tiêu hao nhiên liệu, phát thải và tăng công suất động cơ. Ngoài ra còn làm tăng tính an toàn và tiện nghi sử dụng cho người ngồi trên xe.